Αρθρο – παρέμβαση του Ναξιώτη αρχιτέκτονα Στέλιου Μαρινάκη με σημείο αναοφοράς την ανάγκη θεσμοθέτησης καταστατικού χάρτη για τη νησιωτικότητα
Νησιωτικότητα…. Καταστατικός χάρτης. Έννοιες και προτάσεις που υπάρχουν στο μυαλό όλων αλλά δυστυχώς η θεωρία από τη πράξη απέχει πάρα πολύ. Και το κυριότερο είναι ότι για χρόνια ουδείς πραγματικά ενδιαφέρθηκε ώστε αυτές οι έννοιες να μπορέσουν να λειτουργήσουν πρακτικά προς όφελος των κατοίκων στα νησιά της Ελλάδας. Ο Στέλιος Μαρινάκης, αρχιτέκτονας μηχανικός με βαρύ βιογραφικό έχοντας σπουδάσει στο εξωτερικό και ως μέλος του Ιστορικού Ομίλου Νάξου ΑΡΣοΣ κατέθεσε πρόσφατα πρόταση για την ανάγκη θεσμοθέτησης καταστατικού χάρτη για τη Νησιωτικότητα. Και με βασικό ζητούμενο το «τώρα» γιατί πολύ απλά χρόνος δεν υπάρχει πλέον
Ας δούμε την πρόταση όπως διατυπώθηκε από τον κο Μαρινάκη
« Απευθύνομαι σε εσάς διότι είστε οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη νησιωτική περιφέρεια της Ελλάδας, πύλη εισόδου και σύνορο της ΕΕ στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα είναι η κατεξοχήν νησιωτική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι ανάγκη να εργαστούμε για την εκπόνηση ενός Καταστατικού Χάρτη για την Νησιωτικότητα.
Αν δεν γίνει τώρα με πρόγραμμα, οργάνωση και στόχους πότε θα γίνει οι καιροί έχουν ήδη παρέλθει…
Τα νησιωτικά συμπλέγματα που αναπτύσσονται στο Αιγαίο και το Ιόνιο έχουν επιφάνεια συνολικά 12.343τ. χιλιόμετρα (επιφάνεια στεριάς) και πληθυσμό 771.852 κατοίκους (απογραφή 2011). Συγκριτικά με άλλες περιοχές της Ελλάδας, η Κρήτη έχει επιφάνεια 8.303τ.χ. και 623.065 κατοίκους, η Εύβοια 3.670τ.χ. και 191.206 κατοίκους.
Από την κίνηση των αεροδρόμιων των νησιών προκύπτουν τα στοιχεία:
Κίνηση αεροδρομίων 2014, από Εξωτερικό
Νησί Αφίξεις Αναχωρήσεις
Ρόδος 1.926.675 1.934.341
Κέρκυρα 1.074.289 1.072.094
Κως 1.011.367 1.013.347
Σάμος 122.392 122.809
Μύκονος 247.126 244.338
Σαντορίνη 310.416 321.118
Ζάκυνθος 575.009 573.455
Κεφαλονιά 209.725 211.264
Σκιάθος 141.609 141.691
Μυτιλήνη 75.139 76.503
Σύνολο 5.693.747 5.710.960
Η έκταση και ο μόνιμος πληθυσμός των νησιών στο σύνολο τους, είναι σημαντικά στοιχεία για τα δεδομένα της Ελλάδας.
Στα περισσότερα νησιά, λόγο του τουρισμού ο πληθυσμός πολλαπλασιάζεται κατά την καλοκαιρινή περίοδο με αποτέλεσμα να δέχονται πιέσεις τις οποίες είναι δύσκολο να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά ειδικά όταν το κάθε νησί προσπαθεί μόνο του να ανταπεξέλθει σε αυτές τις πιέσεις και να ικανοποιήσει τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών.
Το φαινόμενο αυτό, η μεγάλη διαφορά του πληθυσμού το καλοκαίρι και τον χειμώνα, είναι άμεσο θέμα που δημιουργεί μια μόνιμη κατάσταση αφού επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο τις τελευταίες δεκαετίες.
Άλλα θέματα που αφορούν την ιδιαιτερότητα των νησιών είναι:
ενέργεια, δίκτυα, μεταφορές, παραγωγή, τοπικά προϊόντα, τοπική αυτοδιοίκηση Α-Β βαθμού, παιδεία, υγεία, τουρισμός, διάρθρωση των δραστηριοτήτων από διαφορετικούς τομείς, κατάταξη των νησιών σε ομάδες, δίκτυα νησιών (τοπικά, υπερτοπικά, ευρωπαϊκά), ορεινότατα, θάλασσα, προστασία, χωροταξία, παραδοσιακοί οικισμοί και κτίρια, τοπίο, ανάδειξη κ.α.
Είναι ανάγκη να λάβουμε υπόψη μας τα χαρακτηριστικά των νησιών σύμφωνα με τη θέση, την έκταση, τον πληθυσμό, τη σχέση με την πρωτεύουσα ή άλλη μεγάλη πόλη, τη μορφολογία (πεδιάδες, κοιλάδες, σύστημα λόφων, βροχοπτώσεις, νερό και διαδρομές νερού, ακτές, παραλίες, οικοσυστήματα, δάση, βοσκότοποι, θαλάσσιες εκτάσεις, τοπική ιστορία, λαογραφία, μνημεία, υποδομές, πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής, Τ. Αυτοδιοίκηση κ.α.)
Ποια είναι τα σχέδια ανάπτυξης του νησιωτικού χώρου στο σύνολο του;
Τα νησιά θα διατηρήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους με την ανθρώπινη κλίμακα αναδεικνύοντας τα σαν πηγή πλούτου και ανάπτυξης ή θα εξελιχθούν ακολουθώντας τα πρότυπα των μητροπόλεων;
Για την υλοποίηση του Καταστατικού Χάρτη καλό είναι να συμμετέχουν οι νησιωτικοί Δήμοι και οι κάτοικοι των νησιών (αυτοί είναι οι άμεσοι ενδιαφερόμενοι και θα κληθούν να εφαρμόσουν τις αρχές του Καταστατικού Χάρτη), θεσμοί όπως Πανεπιστήμια, ινστιτούτα Ελληνικά και άλλων Ευρωπαϊκών χωρών που έχουν νησιά και θέλουν να συμμετέχουν (είναι χρήσιμη η διεθνοποίηση αυτού του αντικειμένου εφόσον αφορά μεγάλη μερίδα ευρωπαίων όχι μόνο σαν χρήστες, τουρίστες, των νησιών αλλά και σαν επενδυτές, εξάλλου ο Καταστατικός Χάρτης θα αναγνωριστεί από την ΕΕ) με την προοπτική να συμπεριλάβει όλα τα νησιωτικά συμπλέγματα της ΕΕ σαν ενιαίο αντικείμενο διαχείρισης.
Είναι μια πολύπλοκη διαδικασία στην οποία διασταυρώνονται διαφορετικές επιστήμες και είναι ανάγκη να ολοκληρωθεί σε σύντομο χρόνο ώστε να γίνει πράξη και να βελτιωθεί όπου είναι απαραίτητο».
