Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΙστορίεςΔίστομο: Μία εικόνα, χίλιες λέξεις

Δίστομο: Μία εικόνα, χίλιες λέξεις

|

Η μαυροντυμένη κοπέλα, η άσημη Μαρία Παντίσκα, είναι ίσως το πιο διάσημο πορτρέτο Ελληνίδας στον πλανήτη – Πριν από 75 χρόνια, ένα χωριό, το Δίστομο απλά χάθηκε από την θηριωδία των Ναζί 

Φθινόπωρο του 1944. Ο Ουκρανός φωτογράφος Ντμίτρι Κέσερ βρίσκεται στην Ελλάδα απεσταλμένος του περιοδικού Life και καταγράφει την υποχώρηση των Γερμανών . Χάρη σε αυτόν χρωστάμε μοναδικά ντοκουμέντα που έζησε η χώρα στην δεκαετία του ’40. Ηταν με τον φακό του παρόν στα Δεκαμβριανά, στην ιστορική επίσκεψη Τσόρτσιλ στην Αθήνα, αλλά και αργότερα στον εμφύλιο πόλεμο.

Του Κωστή Χριστοδούλου (news247.gr

Τον Οκτώβριο επισκέφθηκε και το μαρτυρικό Δίστομο λίγο μετά από τις θηριωδίες των Γερμανών και απαθανάτισε τους εναπομείναντες κατοίκους να προσπαθούν να σταθούν στα πόδια τους. Εκεί, μεταξύ των άλλων φωτογραφίζει την μαυροφορεμένη Μαρία Παντσίκα η οποία έμελλε να γίνει μία από τις πιο γνωστές φωτογραφίες που απεικονίζουν τον πόνο της απώλειας. Τις φωτογραφίες μαζί με τις μαρτυρίες τις στέλνει πίσω στην Αμερική και αυτές δημοσιεύονται τελικά στις 27 Νοεμβρίου στο Life.

To τεύχος αυτό ήρθε ξανά στο φως χάρη στην επιμονή ενός φοιτητή από το Δίστομο που σπούδαζε στην Καλιφόρνια. Έτσι αφηγείται ο ίδιος την εύρεση του περιοδικού στο “ Αράχωβας Blog”: Το καλοκαίρι του 2014 περπατούσαμε με ένα φίλο στο Berkeley χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Δίπλα μας σε ένα ισόγειο κτήριο που έμοιαζε αποθήκη γίνονταν δημοπρασίες. Αποφασίσαμε να μπούμε  από περιέργεια, εκείνος για τα αντικείμενα της δημοπρασίας, εγώ και για την διαδικασία.

Στον τεράστιο χώρο υπήρχε ό,τι μπορείς να φανταστείς, από μικρά διακοσμητικά μέχρι αντίκες αυτοκινήτων, όλα για δημοπρασία. Χωριστήκαμε κι ο καθένας κατευθύνθηκε στα ενδιαφέροντά του. Σε ένα έδρανο ψηλό όπως στις αίθουσες δικαστηρίων οι υπεύθυνοι έβγαζαν σε δημοπρασία ένα ένα τα αντικείμενα  σύμφωνα με μια προκαθορισμένη σειρά που είχαμε κι εμείς στα χέρια μας. Ο φίλος έκανε δυο απόπειρες να πάρει κάποια βιβλία χωρίς επιτυχία. Κάποιοι αποφασισμένοι ανέβαζαν τις τιμές σε απαγορευτικά ύψη.

Μία εικόνα 1000 λέξεις: Η γυναίκα από το Δίστομο

Συνέχιζα να περιεργάζομαι τα αντικείμενα μέχρι που έπεσα πάνω σε στοίβες παλιών περιοδικών Life τοποθετημένα σε ράφια και ταξινομημένα ανά δεκαετία. Κοίταξα χρονολογίες και είδα ότι υπήρχαν τεύχη ακόμα και πριν το ´50. Αυτό ενίσχυσε το ενδιαφέρον μου για τη δημοπρασία και έκανε την αναζήτηση συγκεκριμένη πλέον. Έψαξα να βρω το τεύχος με το αφιέρωμα στη σφαγή του Διστόμου. Ήξερα το έτος, 1944, αλλά όχι ακριβή ημερομηνία. Μια αναζήτηση στο κινητό μου έδωσε 29 Νοεμβρίου. Όμως όσο κι αν έψαχνα τεύχος με αυτή την ημερομηνία δεν βρήκα. Το Life ήταν εβδομαδιαίο, υπήρχαν πολλά τεύχη και τα εξώφυλλα δεν παρέπεμπαν πουθενά. Συνέχισα την αναζήτηση στο διαδίκτυο μέσω του κινητού και είδα ότι σε άλλη πηγή η ημερομηνία ήταν διαφορετική, 27 Νοεμβρίου 1944. 

Πράγματι στις στοίβες με τα παλιά περιοδικά υπήρχε τεύχος με αυτήν την ημερομηνία. Το κράτησα στα χέρια μου αλλά δεν ήταν αυτό που περίμενα να δω. Από όσα είχα κατά καιρούς διαβάσει μου είχε σχηματιστεί η εντύπωση ότι η φωτογραφία σύμβολο της Μαρίας Παντίσκα που όλοι έχουμε δει σε αφίσες και φυλλάδια, ήταν εξώφυλλο του τεύχους κι εδώ έβλεπα μια αμερικανίδα στρατιώτη. Αργότερα διάβασα ότι ήταν η ηθοποιός Γερτρούδη Λόρενς η οποία είχε συμπληρώσει μια περιοδεία επτά εβδομάδων στις συμμαχικές εμπροσθοφυλακές στην Ευρώπη.

Όταν όμως ξεφύλλισα το περιοδικό, βρήκα στη σελίδα 21 σχεδόν ολοσέλιδη τη γνωστή  φωτογραφία. Ήταν ένα αφιέρωμα στις καταστροφές που έκαναν οι Γερμανοί στη χώρα μας και μέσα σ´ αυτό το αφιέρωμα τη μεγαλύτερη έκταση είχε  η σφαγή του Διστόμου.

Τα εκατοντάδες περιοδικά life που υπήρχαν εκεί είχαν  πουληθεί όλα μαζί σε κάποιον συλλέκτη που όταν  είδε την επιμονή μου να ξεφυλλίζω το συγκεκριμένο τεύχος με πλησίασε. Του ζήτησα αν γίνεται να το αγοράσω. Δέχθηκε και χωρίς περισσότερες  εξηγήσεις για το τι σημαίνει το τεύχος αυτό για μένα, κανονίσαμε μια τιμή και έγινε δικό μου”.

Το επίμαχο άρθρο που φέρει τον τίτλο “Τι έκαναν οι Γερμανοί στην Ελλάδα” ξεκινάει με την φωτογραφία της Μαρίας Παντίσκα και την λεζάντα “Η Μαρία Παντίσκα ακόμη θρηνεί τέσσερις μήνες μετά τη δολοφονία της μητέρας της από τους Γερμανούς στη σφαγή στο ελληνικό χωριό Δίστομο”.

Μία εικόνα 1000 λέξεις: Η γυναίκα από το Δίστομο

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ στην επόμενη σελίδα: “Μια από τις τελευταίες επίσημες γερμανικές πράξεις στην Ελλάδα ήταν η σφαγή του Διστόμου. Μια πόλη περίπου 60 μίλια βορειοδυτικά των Αθηνών. Τον περασμένο Ιούνιο ένας περαστικός Γερμανός ρώτησε τον παππά του Διστόμου πατέρα Σωτήριο Ζήση αν υπήρχαν αντάρτες στην περιοχή. Ο παππάς είπε ότι δεν ήξερε κανέναν. Οι Γερμανοί όμως έκαναν επίθεση στην πόλη. Στην αρχή επέστρεψαν και σκότωσαν  τον πατέρα Ζήση. Λίγες μέρες αργότερα μια ομάδα μαυροφορεμενων ανδρών των SS μπήκαν στο Δίστομο, διέταξαν τους ανθρώπους να κλειστούν στα σπίτια τους, πέρασαν απο σπίτι σε σπίτι πυροβολώντας όλους αυτούς που μπορούσαν να βρουν. Σε δυο ώρες είχαν σκοτώσει 1000 Διστομίτες (σ.σ. Ο αριθμός που αναφέρεται στο άρθρο είναι λανθασμένος καθώς στην σφαγή του Δίστομου έχασαν την ζωή τους 228 άνδρες, γυναίκες και παιδιά ) από τους 1200. Οι ελάχιστοι επιζήσαντες έτυχε να βρίσκονται στα βουνά και στα χωράφια. Αφού οι Γερμανοί τελείωσαν με τη σφαγή πήραν λάφυρα και έκαψαν το μικρό χωρίο. Δεκαπέντε μέρες αργότερα επέστρεψαν αλλά αυτή τη φορά οι χωρικοί είχαν προειδοποιηθεί και είχαν φύγει στα βουνά. Οι Γερμανοί πήραν λάφυρα για άλλη μια φορά”.

Η Μαρία Παντίσκα έφυγε από την ζωή σε ηλικία 84 ετών πριν από έξι ακριβώς χρόνια, στις 16 Μαρτίου 2009. Εντύπωση προκαλεί ότι παρόλο ότι υπήρξε η πλέον χαρακτηριστική φυσιογνωμία από τους επιζώντες, και ενώ υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες από άλλους επιζώντες, δεν υπάρχει κάποια γνωστή μαρτυρία από την ίδια.


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Πανναξιακού ΑΟΝ – ΑΜΣ Φιλωτίου: Τι απαντούν στην καταγγελία της Κατερίνας Μουστάκη;

Κοινή ανακοίνωση από τις Διοικήσεις Πανναξιακού ΑΟΝ και ΑΜΣ Φιλωτίου για την καταγγελία της Κατερίνας Μουστάκη σχετικά με την παρουσία άγνωστου άνδρα στα αποδυτήρια του κλειστού γυμναστηρίου Νάξου - Η απάντηση Μουστάκη

Πανναξιακό (10ο) Πρωτάθλημα Τάβλι: Πρωταθλητής ο ρούκι Βαγγέλης Παπαδόπουλος

Ο Βαγγέλης Παπαδόπουλος το είπε και το έκανε.. Με 3-1 νίκες κατέκτησε το 10ο Πανναξιακό Πρωτάθλημα Τάβλι

Γ. Λεονταρίτης: “Ζήτησε δωρεάν μετακίνηση των ερασιτεχνικών αθλητικών σωματείων”

Η Πρόταση του αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων, Γ. Λεονταρίτη αναφορικά με τα πλοία που επιδοτούνται από το κράτος, για τις ανάγκες των αθλητών σε όλο το Ν. Αιγαίο - Τι πρότεινε ο Γιάννης Μαργαρίτης

ΝΕ ΠΑΣΟΚ ΚΥΚΛΑΔΩΝ : ΟΧΙ στην συγκάληψη

Η πρόταση που καταθέτει η ΝΕ ΠΑΣΟΚ Κυκλάδων σχετικά με τα Τέμπη και την πρόταση δυσπιστίας

Νάξος: Εξειδικευμένοι κλαδευτές – αναρριχητές ανέλαβαν το κλάδεμα των δέντρων

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έχει αναθέσει σε εξειδικευμένους κλαδευτές... Τι αναφέρει η κα Κεφαλά

Το Επιμελητήριο Κυκλάδων στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο της Διεθνούς Ένωσης Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA) στη Γένοβα

Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων συζητήθηκαν θέματα που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη της κρουαζιέρας στις Κυκλάδες

Νάξος – Καρνάγιο: Γεννητούρια στη παραλία

Νέοι κάτοικοι στο καρνάγιο της Νάξου

Δεύτεροι “φτωχότεροι” καταναλωτές της Ευρώπης οι Έλληνες

Εκτός όμως από τον υψηλότερο μέσο πληθωρισμό, πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποδεικνύει ότι η Ελλάδα πληρώνει ακριβότερα και τον πληθωρισμό της απληστίας, σε σύγκριση με την υπόλοιπη ΕΕ.

10ο Πανναξιακό Πρωτάθλημα Τάβλι: Τελικός και ο πρωτάρης Παπαδόπουλος στη πρόκληση της καριέρας του

Ο μεγάλος τελικός του 10ου Πανναξιακού Πρωταθλήματος Τάβλι ξεκινάει. Ποιος θα επικρατήσει; Ο έμπειρος Μαγκανάρης ή ο ρούκι Παπαδόπουλος;

Αλυκό: Ο Φάρος που “φωτίζει” την γαστρονομία της Νάξου

Ανοίγει την Παρασκευή 5 Απριλίου ο Φάρος του Αλυκού - Τι περιλαμβάνει το μενού

Νάξος (Αγγίδια) – Ενοριακός Ναός Αγίου Χαραλάμπους: Ψήφισμα για την εκδημία του Δημητρίου Σέργη

Το ψήφισμα του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ενοριακού Ναού Αγίου Χαραλάμπους Αγγιδίων Νάξου για το θάνατο του Δημητρίου Σέργη

Η δράση της Μαρίας Καρυστιανού δείχνει το δρόμο για μία κοινωνία που δεν θα ανέχεται την αδικία

Ο Αλέκος Αρβανιτάς αναλύει την εβδομάδα που μας πέρασε... Από την Καρυστιανού στις Βρυξέλλες έως τον Λοβέρδο και τη Νέα Δημοκρατία - Την Ακρίβεια έως τον Γεωργιάδη και τις απαντήσεις του.. Αναρωτιέται δε εάν στην Ελλάδα γίνονται τέτοια πράγματα

Απόκριες 2024: Το “ευχαριστώ” από το Σύλλογο Γυναικών Κωμιακής (video)

Τα μέλη του Συλλόγου Γυναικών Κωμιακής με ανάρτησή τους στα social media λένε ένα μεγάλο "ευχαριστώ" σε όσους βρέθηκαν στην πανέμορφη Κωμιακή (video)

Νάξος: Εξειδικευμένοι κλαδευτές – αναρριχητές ανέλαβαν το κλάδεμα των δέντρων

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έχει αναθέσει σε εξειδικευμένους κλαδευτές... Τι αναφέρει η κα Κεφαλά

Naxos Medical: Επίσκεψη από τον πλαστικό χειρουργό Νικόλαο Μουστάκη

Σάββατο 23 Μαρτίου θα πραγματοποιήσει προγραμματισμένο Ιατρείο ο Στρατιωτικός Ιατρός, Πλαστικός Επανορθωτικός και Αισθητικός Χειρουργός, Νικόλαος Μουστάκης

Πανναξιακό (10ο) Πρωτάθλημα Τάβλι: Πρωταθλητής ο ρούκι Βαγγέλης Παπαδόπουλος

Ο Βαγγέλης Παπαδόπουλος το είπε και το έκανε.. Με 3-1 νίκες κατέκτησε το 10ο Πανναξιακό Πρωτάθλημα Τάβλι

Express Skopelitis: Ετοιμος να επιστρέψει στη δράση

Το Express Skopelitis είναι έτοιμο. Παραμένει στον Πειραιά και ενδεχομένως αύριο να μπει στην καθημερινή του ρουτίνα