Ο Αλέξανδρς Αρβανιτάς κάνει ένα μίνι απολογισμό έργων του Γιάννη Βρούτση ως υπουργού Εργασίας τόσο της Κυβέρνησης Σαμαρά όσο και της Κυβέρνησης Μητσοτάκη και το συμπέρασμα; Ο Γιάννης Βρούτσης είναι εις εκ των κορυφαίων στο αντικείμενό του ή είναι αυτό που στο ποδόσφαιρο αποκαλούμε πολυ-εργαλείο ή τέλος και τα δύο μαζί.
Σε λιγότερο από ένα μήνα συμπληρώνονται δέκα χρόνια, όταν, από το ακριτικό Καστελόριζο, ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, Γιώργος Παπανδρέου, ανακοίνωσε την προσφυγή της Ελλάδος στο μηχανισμό στήριξης. Μετά ακολούθησαν τα μνημόνια: τρία τον αριθμό. Υποτίθεται για τη σωτηρία της χώρας. Για την ακρίβεια τη σωτηρία των τραπεζών και των εργοδοτών. Μισθωτοί και συνταξιούχοι έζησαν και εξακολουθούν να ζουν μια ζωή-κόλαση.
Του Αλέξανδρου Αρβανιτά
Σ’ αυτήν τη δεκαετία τρεις πρωθυπουργοί έμειναν στη μνήμη μας. Γιατί τα έκαναν μαντάρα… Ο Γιώργος Παπανδρέου από το “Λεφτά υπάρχουν” στο Καστελόριζο. Ένα τσιγάρο δρόμος, δηλαδή. Ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος από τα… Ζάππεια και το μείγμα πολιτικής πέρασε στην υπερψήφιση των εφαρμοστικών νόμων, μετά την απαίτηση της Τρόικας. Εκεί αναδιατάχθηκε συνολικά το τοπίο στην καθημερινότητά μας. Τέλος, ο Αλέξης Τσίπρας. Αυτός ο οποίος υποτίθεται ότι με ένα νόμο θα καταργούσε τα μνημόνια. Έτσι απλά, με ένα μόλις νόμο. Αντ’ αυτού μας οδήγησε στο δημοψήφισμα και τελικά στην ψήφιση του τρίτου μνημονίου. Όλοι αυτοί οι πρωθυπουργοί είχαν τους ανθρώπους τους, κρατικούς και κομματικούς αξιωματούχους, βουλευτές και κυρίως υπουργούς, προκειμένου η πολιτική των δανειστών να γίνει πράξη. Με νόμους τους οποίους φρόντισαν να ψηφίσει η Βουλή των Ελλήνων.
Η Νέα Δημοκρατία έχει τους δικούς της ανθρώπους. Ο Γιάννης Βρούτσης είναι ένας εξ αυτών. Εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής Κυκλάδων τον Σεπτέμβριο του 2007. Ο Αντώνης Σαμαράς και ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον χρησιμοποίησαν και συνεχίζουν να τον χρησιμοποιούν στις κυβερνήσεις τους. Σε μια υπουργική θέση: αυτή του υπουργού Εργασίας. Στην κυβέρνηση Σαμαρά (τρικομματική με Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) ανέλαβε το υπουργείο 21 Ιουνίου 2012 έως το τέλος Γενάρη του 2015. Στην κυβέρνηση Μητσοτάκη ανέλαβε, πάλι το ίδιο πόστο, από τον Ιούλιο του 2019. Τρία τινά συμβαίνουν. Ή ο συγκεκριμένος κύριος είναι εις εκ των κορυφαίων στο αντικείμενό του ή είναι αυτό που στο ποδόσφαιρο αποκαλούμε πολυ-εργαλείο ή τέλος και τα δύο μαζί. Μπορεί να εξειδικεύσει τα ζητήματα και να περάσει τις θέσεις της κυβέρνησης και των δανειστών, φιλοτεχνώντας τες με ένα λαϊκό προφίλ. Κάνει καλό στην παράταξη αλλά και στην πολιτική καριέρα του.
Με το που ανέλαβε, είχαμε δύο νομοθετικές παρεμβάσεις. Υποτίθεται υπέρ της κοινωνίας. Το βέβαιο είναι πρόκειται για νόμο εις βάρος των δυνάμεων της εργασίας.
Πρώτη παρέμβασή του υπήρξε στο Ασφαλιστικό. Στα μουλωχτά, και με την ένοχη σιωπή των συστημικών media, πέρασε την αύξηση του ορίου ηλικίας της συνταξιοδότησης, σταδιακά, στο 72ο έτος της ηλικίας. Έτσι από το 2024 ξεχνάμε το όριο για σύνταξη που μέχρι πρότινος γνωρίζαμε. Το όριο των 67 ετών, το οποίο πάλι δικό του έργο ήταν. Από το 2024 το όριο ανεβαίνει στα 68. Για τους σημερινούς σαραντάρηδες το 2036 το όριο θα ανέλθει στα 69, το 2045 στα 70 για να φτάσουμε στο έτος 2057 και το όριο να εκτιναχθεί στο 72. Οι σημερινοί εικοσάρηδες, οι οποίοι θα μπουν σε μια καθημαγμένη αγορά εργασίας, με αυτούς τους μισθούς πείνας, αν βεβαίως είναι τυχεροί και εργάζονται, αντιλαμβάνεστε τι είδους σύνταξη θα πάρουν, αν καταφέρουν, ασφαλώς, να πάρουν. Γιατί τόσο η μαύρη όσο και η ελαστική εργασία οργιάζουν. Και κανείς δεν έχει κάνει τίποτα, προκειμένου να λυθεί αυτό το πρόβλημα. Αντί ο κύριος Βρούτσης -αλλά και ο κ. Κατρούγκαλος για να είμαστε δίκαιοι- να ελέγξει την εισφοροδιαφυγή, την παύση πληρωμών ασφαλιστικών εισφορών, νομοθέτησε αύξηση του ορίου ηλικίας, γιατί το προσδόκιμο ζωής θα ανέβει. Αυτές είναι οι αναλογιστικές μελέτες που κυκλοφόρησαν διάφοροι οργανισμοί αλλά και οι θεσμοί. Εννοείται ότι το κράτος και οι εργοδότες τρίβουν τα χέρια τους ύστερα απ’ αυτήν τη ρύθμιση. Μπορείτε να φανταστείτε, σε κάποιες δεκαετίες, όχι πολύ μακρινές, αν θα υπάρχει εργοδότης ο οποίος θα απασχολεί κάποιον υπερήλικα στην εταιρία του; Γιατί να το κάνει; Αφού οι νέοι θα βρίσκονται στην αγορά εργασίας σε αφθονία και οι μισθοί δεν θα είναι απαγορευτικοί. Δεν πιστεύω κάποιος να περιμένει επιστροφή στην προ του 2010 περίοδο στη χώρα, έτσι;
Δεύτερη παρέμβασή του ήταν αυτή τα ξημερώματα του Σαββάτου, όταν δημοσιεύτηκε στο Φύλλο της Κυβερνήσεως η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, η οποία ενεργοποιεί τα μέτρα της κυβέρνησης για τη στήριξη της οικονομίας εξαιτίας του κορονοϊού. Στο πλαίσιο των έκτακτων και προσωρινών μέτρων στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση της διασποράς του κορονοϊού COVID-19, και για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες από την έναρξη ισχύος της παρούσης, ο εργοδότης δύναται με απόφασή του να ορίζει προσωπικό ασφαλείας λειτουργίας των επιχειρήσεων ως εξής: α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστον δύο εβδομάδες, με περίοδο αναφοράς το μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα. β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εταιρίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σ’ αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της. γ) Ο εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο της οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολεί κατά την έναρξη της εφαρμογής του. Η προστασία απόλυσης ισχύει για ένα μήνα μόνο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι εργοδότες μπορούν να απασχολούν τους εργαζομένους τους έως τον Σεπτέμβριο με αντίστοιχη μείωση αποδοχών κατά 50%. Στην ουσία μιλάμε για μονομερή και απεριόριστη διεύρυνση του διευθυντικού δικαιώματος της εργοδοσίας.
Με αφορμή όλα αυτά τα προσχήματα (πρώτα χρεοκοπία του κράτους, τώρα κορονοϊός), οι υπουργικές παρεμβάσεις δίνουν τη δυνατότητα για διεύρυνση της εργοδοτικής αυθαιρεσίας εις βάρος των μισθωτών. Οι τελευταίοι, βεβαίως, χρόνο με το χρόνο καθίστανται όλο και περισσότερο άβουλα πλάσματα στα χέρια της Πολιτείας και των εργοδοτικών φορέων. Και τρέχα βρες τώρα ποιος έχει όντως πρόβλημα και ποιος εκμεταλλεύεται την κατάσταση. Ως προσωρινά ξεκίνησαν όλα τα μέτρα των μνημονίων, τα οποία βεβαίως έχουν αλλάξει τη φυσιογνωμία του Εργατικού Δικαίου. Σκεφτείτε για παράδειγμα πόσο δύσκολη καθίσταται σήμερα η προκήρυξη μιας απεργίας.
Στη Κυβέρνηση Σαμαρά
Ο κύριος Βρούτσης, ωστόσο, έβαλε το χεράκι του και ως υπουργός Εργασίας στην κυβέρνηση Σαμαρά. Επιχειρησιακές και ατομικές συμβάσεις κυριάρχησαν στην αγορά εργασίας. Αύξηση ορίων ηλικίας στα 67. Περικοπές σε αναπηρικά επιδόματα και εφάπαξ. Θεσμοθετήθηκαν τα ελαστικά ωράρια απασχόλησης, τα οποία καθορίζονταν από τις εταιρίες, ανάλογα με τις συνθήκες και το φόρτο εργασίας. Επίσης η εκ περιτροπής εργασία, με τετραήμερη απασχόληση, με μείωση εννοείται μισθών και ενσήμων, έγινε προκειμένου να μη χαθούν θέσεις εργασίας. Είδατε τίποτα απ’ αυτά; Όχι, δα. Στη μνημονιακή Ελλάδα, με την ύφεση που ακολούθησε, οι απολύσεις έφτασαν στον… Θεό. Περιττό να πούμε ότι οι αποζημιώσεις προσαρμόστηκαν στα «θέλω» δανειστών και εργοδοτών. Οι μειώσεις μισθών, λόγω των ατομικών συμβάσεων, ξεκίνησαν από 10% για να φτάσουν το 60%-70%. Ο κατώτατος μισθός έφτασε στα τάρταρα.
Το πακέτο μέτρων των τριών αρχηγών, επί υπουργίας του, περιλάμβανε τα πιο επώδυνα μέτρα που γνώρισε ποτέ η ελληνική κοινωνία. Ας τα δούμε αναλυτικά:
* Αύξηση των ορίων ηλικίας από τα 65 έτη στα 67. Μπορούσε βεβαίως κάποιος να αποχωρήσει από την εργασία του στα 62, με την προϋπόθεση ότι θα είχε 40 χρόνια εργασίας. Με ένσημα εννοείται. Πλην των δημοσίων υπαλλήλων, ποιος μπορούσε να έχει εξασφαλίσει 40 έτη συνεχούς και αδιάλειπτης εργασίας;
* Μείωση αναπηρικών και άλλων επιδομάτων.
* Αύξηση επίσης του κατώτατου ορίου συνταξιοδότησης από τα 15 στα 20 χρόνια.
* 2%-10% κλιμακωτή μείωση συντάξεων σε άνω των 1.000 ευρώ και 10% σε άνω των 2.000 ευρώ. Αυτό ήταν μόνο η αρχή. Ακολούθησε τη μετέπειτα περίοδο ένα τσουνάμι μειώσεων σε κύριες και επικουρικές, ώστε το 10% να μοιάζει με απλό χάδι.
* 1%-3% επιπλέον εισφορά, για όσους είχαν την τύχη και πήραν αυξημένο εφάπαξ τα προ της κρίσεως χρόνια.
* 1,94%-83% μείωση στο εφάπαξ σε 22 Ταμεία. Οι συνταξιούχοι καταλαβαίνουν πολύ καλά τι λέω. Ειδικά αυτοί που βγήκαν στη σύνταξη μετά το 2013.
* 720 ευρώ πλαφόν και περικοπή των συντάξεων των άγαμων θυγατέρων.
* Μείωση αλλά και κατάργηση των εποχικών επιδομάτων ανεργίας. Το κύριο επίδομα ανεργίας μειώθηκε δραστικά, με αποτέλεσμα να καταντήσει φιλοδώρημα στις σημερινές συνθήκες. Όσοι είναι άνεργοι το βιώνουν στο πετσί τους…
* Ο τρόπος υπολογισμού των απολύσεων αλλά και η ενεργοποίηση των απολύσεων με προειδοποίηση είχαν ως αποτέλεσμα οι απολυθέντες να παίρνουν λιγότερα χρήματα σε σχέση με την προ των μνημονίων εποχή και αυτά με δόσεις.
* Πλήρης κατάργηση των Δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, όπως και του επιδόματος αδείας για όλους τους συνταξιούχους. Δηλαδή 12 μισθοί πλέον αντί των 14.
Ο κύριος Βρούτσης, πιστός στις φιλελεύθερες πολιτικές αντιλήψεις του, εκτίναξε, πρώτος πρώτος, το όριο ηλικίας, όπως είπαμε από τα 67 στα 72. Ειδικά σήμερα που οι εργοδότες χρησιμοποιούν όλα τα μέσα προκειμένου να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους (μαύρη και αδήλωτη εργασία, ελαστικές μορφές απασχόλησης, παύση πληρωμών στα ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.). Φρόντισε, όμως, να κάνει και τα δώρα του, τόσο στους εργοδότες όσο και στον Κρατικό Προϋπολογισμό. Μείωσε τις ασφαλιστικές εισφορές των επιχειρηματιών με παράλληλη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης. Έτσι, τα ήδη προβληματικά ταμεία, με την πάροδο των χρόνων, θα αναγκαστούν να προβούν σε νέες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων. Και ας διαρρηγνύει τα ιμάτιά του ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Τα πράγματα είναι απλά: Οι μισθοί των νέων εργαζόμενων είναι πολύ χαμηλοί σε σχέση με τους μισθούς παλιότερων εποχών. Κατά συνέπεια και η ασφαλιστική τους ικανότητα διαρκώς ελαττώνεται. Οι εισφορές τους, λοιπόν, είναι και αυτές πολύ χαμηλές. Οι εργοδότες μειώνουν, με το νόμο, τις ασφαλιστικές τους εισφορές, το δε κράτος τη χρηματοδότησή του στα ταμεία. Από πού θα αντληθούν πόροι, προκειμένου να πληρωθούν οι μελλοντικές συντάξεις; Αν λάβουμε υπ’ όψιν και τα υψηλά πλεονάσματα τα οποία μας επέβαλαν οι δανειστές, ε, δεν χρειάζεται να είσαι ο Αϊνστάιν για να αντιληφθείς πού πηγαίνει η δουλειά. Τώρα, πόσο γρήγορα θα έρθουν αυτές οι μειώσεις, δεν το γνωρίζουμε. Πάντως, είναι αναπόφευκτες, γιατί το σύστημα δεν θα αντέξει…
Θα μου πείτε ότι ο κύριος Βρούτσης δεν είναι ο πρωθυπουργός, αλλά ένας υπουργός των κυβερνήσεων Σαμαρά και Μητσοτάκη. Και την κεντρική γραμμή της κυβέρνησης τη χαράσσει ο πρωθυπουργός. Σωστό αυτό. Πολύ σωστό. Υπάρχει όμως και η παραίτηση. Όταν νομοθετείς για τους συμπολίτες σου, ειδικά τούτα τα χρόνια που ό,τι ψηφίζεται ισχύει σε βάθος δεκαετιών, και διαφωνείς, τότε παίρνεις το καπελάκι σου και φεύγεις. Αλλιώς, μαζί με τον πρωθυπουργό, χρεώνεσαι οτιδήποτε νομοσχέδιο έρχεται στο Κοινοβούλιο και αλλάζει τη ζωή των συμπολιτών σου. Προς το χειρότερο εννοείται. Και τέτοια νομοσχέδια, τα οποία κάνουν την καθημερινότητά μας αφόρητα δύσκολη -για να το πω πολύ κομψά- είναι πολλά, πάρα πολλά, κύριε Βρούτση. Και επειδή είναι της μόδας να ακούμε από πολιτικούς ότι θέλουν να είναι χρήσιμοι και όχι ευχάριστοι, η απάντηση είναι μία. Ναι, θα είστε χρήσιμος για τους λίγους και δυσάρεστος -πολύ δυσάρεστος- για τους πολλούς. Και η Ιστορία, κύριε Βρούτση, γράφεται όχι από τους λίγους αλλά από τους πολλούς. Να το θυμάστε αυτό στην πολιτική και την προσωπική διαδρομή σας. Όχι από τους λίγους, αλλά από τους πολλούς…
