Ομόνοια εναντίον ΑΠΟΕΛ το απόλυτο ντέρμπι ποδοσφαίρου όχι μόνο στη Κύπρο … Ντέρμπι που δείχνει και ποια πολιτική παράταξη υποστηρίζεις… Κύπρος 2 Δεκεμβρίου στις 7 το απόγευμα και η Λευκωσία παίρνει φωτιά… Ο Αλέξανδρος Αρβανιτάς μας ταξιδεύει στον μαγικό κόσμο της πολιτικής.. Εε συγνώμη του ποδοσφαίρου θέλαμε να αναφέρουμε
Ας υποθέσουμε ότι απέναντί μας βρίσκεται κάποιος Κύπριος. Θέλουμε να ερευνήσουμε -όσο πιο διακριτικά γίνεται- τις πολιτικές του πεποιθήσεις και να μάθουμε τι ψηφίζει. Ωστόσο, διστάζουμε να το επιχειρήσουμε με ευθύ τρόπο. Τι πρέπει να κάνουμε; Απλό. Απλούστατο. Τον ρωτάμε ποια ομάδα υποστηρίζει. Αν μας απαντήσει «ΑΠΟΕΛ», τότε ξέρουμε ότι ο συνομιλητής μας είναι δεξιός και υποστηρικτής του ΔΗ.ΣΥ. Αν, όμως, απαντήσει «ΟΜΟΝΟΙΑ», αμέσως αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε να κάνουμε με κάποιον αριστερό και πολιτικά προσκείμενο στο ΑΚΕΛ.
Του Αλέξανδρου Αρβανιτά
Θα ρωτούσατε, βεβαίως, αν στη Μεγαλόνησο μπορεί να υπάρξει Κύπριος οπαδός του ΑΠΟΕΛ και ταυτοχρόνως υποστηρικτής του ΑΚΕΛ και αριστερός. Ασφαλώς και μπορεί να υπάρξει. Αρκεί, όμως, και εσείς να δεχτείτε ότι ο ήλιος μπορεί να βγαίνει από τη Δύση και όχι την Ανατολή. Τόσο καθαρά είναι τα πράγματα. Να το δεχτούμε και να τελειώνουμε. ΑΠΟΕΛ σημαίνει Δεξιά, ου μην και Ακροδεξιά, και το κόμμα που στηρίζουν οι άνθρωποί του είναι ο ΔΗ.ΣΥ. Από την άλλη, Ομόνοια σημαίνει Αριστερά και κόμμα της το ΑΚΕΛ. Ο διαχωρισμός, πολιτικός και αθλητικός, είναι πλήρης. Πιο πλήρης δεν γίνεται. Όταν διεξάγεται το ντέρμπι της Λευκωσίας, η μία κερκίδα είναι γεμάτη με σφυροδρέπανα και φωτογραφίες του Τσε Γκεβάρα, η άλλη με ελληνικές σημαίες. Από συνθήματα; Ό,τι χωράει ο ανθρώπινος νους. Ευφυή, καινοτόμα, σαρκαστικά, αλλά και σκληρά, απάνθρωπα, ανατριχιαστικά. Ντέρμπι λοιπόν πολιτικό, ποδοσφαιρικό και οτιδήποτε βάλλει ο νους σας. Ντέρμπι δύο διαφορετικών κόσμων. Ακόμη και το πάρκινγκ στο γήπεδο βρίσκεται σε διαφορετική κατεύθυνση, προκειμένου οι δύο αντίπαλοι να μη συναντηθούν. Τα δε εισιτήρια είναι με τέτοιο τρόπο μοιρασμένα, ώστε οι γηπεδούχοι να καταλαμβάνουν το 75% των θέσεων και οι φιλοξενούμενοι το 25%. Εννοείται ότι δεν έχει απαγορευτεί ακόμη η μετακίνηση οπαδών, όπως καλή ώρα στη χώρα μας.
Το… τηλεγράφημα το 1948
Η Ομόνοια προέρχεται από τα σπλάχνα του ΑΠΟΕΛ. Πιο συγκεκριμένα από διάσπαση ή αν προτιμάτε αποχώρηση ποδοσφαιριστών και παραγόντων. Όλα ξεκίνησαν από ένα τηλεγράφημα. Ναι, όσο και αν φαίνεται παράξενο, από ένα τηλεγράφημα, το οποίο έστειλε η τότε διοίκηση του συλλόγου στον ΣΕΓΑΣ. Μιλάμε πάντα για το έτος 1948, λίγο πριν από τη λήξη του εμφυλίου στη χώρα μας. Το συγκεκριμένο, λοιπόν, τηλεγράφημα των διοικούντων τον ΑΠΟΕΛ στον δικό μας ΣΕΓΑΣ ανέφερε: «Ο ΑΠΟΕΛ απευθύνει, με την ευκαιρία των πανελληνίων αγώνων στίβου, εγκάρδιο αδελφικό χαιρετισμό σε ολόκληρη την ελληνική αθλούμενη νεολαία και ευχόμεθα όπως τερματισθεί η εθνοκτόνος ανταρσία». Αυτό το τελευταίο, «εθνοκτόνος ανταρσία», υπήρξε casus belli και συγχρόνως η αφορμή για τη γέννηση της Ομόνοιας. Αριστεροί ποδοσφαιριστές και παράγοντες αποχώρησαν από τον ΑΠΟΕΛ, καθώς ο εμφύλιος στη χώρα μας δεν είχε ολοκληρωθεί και τα πάθη παρέμειναν οξυμένα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο. Έτσι οι αριστεροί της Μεγαλονήσου δεν γινόταν να ανεχθούν αυτό το ιδιότυπο «πραξικόπημα». Η επίσημη ιστοσελίδα της Ομόνοιας αναφέρεται στα γεγονότα ως εξής: «Ζητούσαν από τους αθλούμενους, αυτοί οι… αθλητικοί παράγοντες, να υπογράψουν δηλώσεις αποκήρυξης των αρχών τους, εγκατάλειψης της δημοκρατικής ιδεολογίας τους και πλήρους υποταγής. Ο εκβιασμός τους φανερός. Η αθλητική ιδέα επλήττετο καίρια και ανεπανόρθωτα». Για να πάρει σειρά ο ΑΠΟΕΛ και να απαντήσει: «Το 1948 αποτέλεσε χρονιά-σταθμό για το κυπριακό ποδόσφαιρο, αφού τα μίση και τα πάθη της εποχής οδήγησαν στο σχίσμα όχι μόνο του κυπριακού και του ελληνικού ποδοσφαίρου, αλλά γενικά του κυπριακού αθλητισμού. Και, δυστυχώς, τα γεγονότα του 1948 δεν άφησαν ανεπηρέαστη την ιστορία του ΑΠΟΕΛ. Σε μια εποχή, λοιπόν, που στην Ελλάδα εκαλλιεργείτο κλίμα φανατισμού μεταξύ δεξιών και αριστερών κι όπου ο εμφύλιος πόλεμος χώριζε τη χώρα σε δύο, το ”μικρόβιο” βρήκε τρόπο να μπει και στις φλέβες του ΑΠΟΕΛ και να το δηλητηριάσει». Για να καταλήξει: «Οι αριστεροί παράγοντες και αθλητές της Ομόνοιας θεώρησαν το χαρακτηρισμό ”εθνοκτόνος ανταρσία” πρόκληση και κομματική τοποθέτηση του σωματείου τους (εννοεί τον ΑΠΟΕΛ) και διαχώρισαν τη θέση τους».
Αυτές και μόνο οι ανακοινώσεις αποδεικνύουν ότι στην Κύπρο δεν υπάρχει… ουδέτερο ποδόσφαιρο. Στην κόντρα των δύο έβαλαν το χεράκι τους οι εφημερίδες της εποχής. Και βεβαίως οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη ότι εκείνη η περίοδος χαρακτηριζόταν από έντονα πολιτικά πάθη. Η κυπριακή εφημερίδα, «Νέος Κυπριακός Φύλαξ», στις 26/5/1948 έγραφε χαρακτηριστικά: «Το τηλεγράφημα του ΑΠΟΕΛ προς τον ΣΕΓΑΣ, εις το οποίον χαρακτηρίζεται η ανταρσία ως ”εθνοκτόνος”, επροκάλεσε την μήνιν των κομμουνιστικών εφημερίδων και 5-6 κομμουνιστών ποδοσφαιριστών, οι οποίοι ετοίμαζαν ανταρσίαν… Το Δ.Σ. του ΑΠΟΕΛ εγνώριζε βέβαια τας συνεπείας του τηλεγραφήματος, αλλά δεν εδίστασε να το αποστείλει. Διπλά, λοιπόν, συγχαρητήρια αξίζουν στον ΑΠΟΕΛ. Όσο διά τους 5-6 κομμουνιστάς ποδοσφαιριστές του, δεν έχομεν παρά να επαναλάβωμεν όσα είπαμε διά τους ομοϊδεάτας των άλλων συλλόγων. ΟΞΩ από τα γήπεδά μας. Κάμετε δικό σας πρωτάθλημα και φροντίστε να υπαχθήτε στη Ρωσική Ομοσπονδίαν Ποδοσφαίρου. Εις τα δικά μας γήπεδα θα μπαίνουν μόνον εκείνοι που σκέπτονται ως Έλληνες και όχι εκείνοι που εξυμνούν τους προδότας». Δύο ημέρες αργότερα, η ίδια εφημερίδα έγραφε: «Οι τέσσαρες αντάρται ποδοσφαιρισταί του ΑΠΟΕΛ έκατσαν εις τα βραστά των. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το σωματείον πρέπει να τους ανεχθεί. Οι κομμουνισταί αθληταί δεν έχουν θέσιν μέσα εις τα σωματεία». Την επομένην, 29 Μαΐου, ο «Φύλακας»… κτύπησε πάλι: «Το ζήτημα της εκκαθαρίσεως των σωματείων από τους κομμουνιστάς δεν είναι ενδοσωματειακόν. Είναι πολιτικόν, ευρυτάτης σημασίας». Όπως ήταν αναμενόμενο, η αντίδραση από τους απέναντι ήρθε άμεσα. Η πρώτη συνάντηση, η οποία αποφάσισε την ίδρυση της Ομόνοιας, έλαβε χώραν στις 4 Ιουνίου 1948, σε ευρεία σύσκεψη των μελών της, την οποία συγκάλεσε ο γιατρός, Ματθαίος Παπαπέτρου, ο οποίος τόνιζε με έμφαση: «Ο κυπριακός αθλητισμός πρέπει να κρατηθεί μακριά από την κομματικήν εμπάθεια των δεξιοφρόνων».
Στις 7 Ιουνίου 1948, η εφημερίδα «Ανεξάρτητος» έγραφε: «Χαιρετίζουμε με ικανοποίησιν και ενθουσιασμόν την ίδρυσιν εις την πρωτεύουσαν νέου αθλητικού σωματείου, ακομμάτιστου και προσκολλημένου εις την ιδέαν του γνήσιου αθλητισμού. Η οικτρά κατάστασις, η δημιουργηθείσα διά του κομματισμού διαφόρων σωματείων, πρέπει να αντιμετωπισθεί υπό των πραγματικών φιλάθλων και αθλητών και κάθε άλλου που πονεί και ενδιαφέρεται διά την ανάπτυξιν του αθλητισμού μας». Η ιδρυτική συνέλευση του συλλόγου πραγματοποιήθηκε στις 17 Ιούνη 1948 και την ίδια ημέρα η εφημερίδα «Ανεξάρτητος» έγραφε: «Σήμερον θα συγκροτηθεί εις τον ”Παρνασόν” η ιδρυτική συνέλευσις του νέου ακομμάτιστου αθλητικού σωματείου της πρωτεύουσας. Όλοι οι πραγματικοί φίλαθλοι της Λευκωσίας θα προσέλθουν εις την συνέλευσιν διά να συμβάλλουν εις την καλλιέργειαν ενός πραγματικού αθλητισμού». Και συνεχίζει, σχολιάζοντας την ίδρυση της Ομόνοιας: «Το νέο αθλητικό σωματείο της πρωτεύουσας ιδρύθηκε για να κρατήση εις το ύψος της την ιδέα του αθλητισμού, μετά τον γνωστόν κομματισμό του ΑΠΟΕΛ». Η Ομόνοια, λοιπόν, ήταν μια πραγματικότητα. Και η κόντρα με τον ΑΠΟΕΛ βαθύτατα πολιτική από την πρώτη στιγμή…
ΑΠΟΕΛ
Ο Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Ελλήνων Λευκωσίας (ΑΠΟΕΛ) ιδρύθηκε στις 8 Νοεμβρίου 1926. Έδρα του είναι το ΓΣΠ Λευκωσίας. Χρώματά του το μπλε και το κίτρινο. Το πρώτο υποτίθεται ότι παραπέμπει στην Ελλάδα και το δεύτερο στην Κύπρο. Έχει κατακτήσει 28 Πρωταθλήματα, 21 Κύπελλα και 14 Σούπερ Καπ. Στην Ευρώπη, η σημαντικότερη επιτυχία του υπήρξε η συμμετοχή στα προημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ την περίοδο 2011-2012. Συνολικά, ο ΑΠΟΕΛ έχει συμμετάσχει 4 φορές στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ και 3 σ’ αυτούς του Γιουρόπα Λιγκ. Είναι η κυπριακή ομάδα με τους περισσότερους ευρωπαϊκούς αγώνες και τις περισσότερες προκρίσεις. Ο ΑΠΟΕΛ στηρίζει και στηρίζεται στην κυπριακή Δεξιά και συγκεκριμένα στο κυβερνών κόμμα ΔΗ.ΣΥ. (Δημοκρατικός Συναγερμός). Ωστόσο, πολλές φορές οι απόψεις μεγάλης μερίδας οπαδών του φτάνουν στην Ακροδεξιά. Μέχρι την εμφάνιση του ναζιστικού, περιθωριακού μορφώματος ΕΛΙΑΜ, ο ΔΗ.ΣΥ. ενσωμάτωνε στους κόλπους του αυτές τις απόψεις. Οι οπαδοί του ΑΠΟΕΛ δεν δίστασαν, ωστόσο, να συγκρουστούν με την ηγεσία του ΔΗ.ΣΥ., όταν το θεώρησαν απαραίτητο. Το 2011, «αγανακτισμένοι» οπαδοί του συλλόγου ακύρωσαν προγραμματισμένη ομιλία του προέδρου του Συναγερμού, Νίκου Αναστασιάδη, στο οίκημα του ΑΠΟΕΛ, γιατί ο πρόεδρος του κόμματος το 2004 στήριξε το σχέδιο Ανάν, το οποίο -κατ’ αυτούς πάντα- «τουρκοποιούσε» την Κύπρο. Και επίσης, το 2005, επικεφαλής αντιπροσωπίας του κόμματος, ο πρόεδρος επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη και με τη στάση του «συγχώρεσε» τους Τούρκους για τα πογκρόμ που οργάνωσαν εναντίον των Ελλήνων της Πόλης. Όλοι μας, ασφαλώς, θυμόμαστε το πανό που ανέβασαν οι φίλαθλοί του το 2017, αναφερόμενοι στο Πολυτεχνείο: «1973-2017: 44 χρόνια ψέματα». Στην ουσία αμφισβητούσαν την ύπαρξη νεκρών στη φοιτητική εξέγερση. Πράγματα, δηλαδή, εντελώς ανιστόρητα, τα οποία στη χώρα μας υποστηρίζουν μόνο οι Μιχαλολιάκος, Βελόπουλος και με επιφύλαξη, ίσως ο Γιώργος Καρατζαφέρης. Οι Αποελίστες διαθέτουν τους δικούς τους ήρωες: τον Μιχαλάκη Καραολή που μαζί με τον Αντρέα Δημητρίου απαγχονίστηκαν από τους Άγγλους κατακτητές. Είναι περήφανοι, γιατί έχασαν πολύ κόσμο κατά την αγγλική κατοχή. Ειδικά, δε, όταν οι Άγγλοι ανακάλυψαν ότι κάτω από το γήπεδο υπήρχαν κρυμμένα όπλα για την ΕΟΚΑ. Κάποτε, σε αγώνα μπάσκετ με την τουρκική Καρσίγιακα, δημιούργησαν επεισόδια και μετά κατηγορούσαν τους πολιτικούς, όταν οι τελευταίοι ζητούσαν συγγνώμη από τους Τούρκους. Από την οργή τους δεν ξέφυγε ούτε η ΟΥΕΦΑ, όταν η τελευταία, σε αγώνα με την Πόρτο, τους απαγόρευσε να σηκώσουν ελληνικές σημαίες.
Ομόνοια
Είπαμε, αναλυτικά, πώς προέκυψε, το 1948, η ίδρυση της ομάδας. Όπως εξηγούν οι άνθρωποί της, η Ομόνοια -«Η ομάδα του λαού»- επέλεξε ένα έμβλημα, το οποίο να ενσαρκώνει τα ιδανικά, τους σκοπούς, αλλά να είναι, επίσης, φορέας της δύναμης, της μαχητικότητας, της επιμονής και της αποφασιστικότητας των πρώτων θαρραλέων ιδρυτών του σωματείου. Γι’ αυτό επιλέχτηκε το τριφύλλι, γιατί έχει χρώμα πράσινο, το χρώμα της ελπίδας, και της θρυλικής ΕΠΟΝ, της οργάνωσης νέων του ΕΑΜ. Χρώματά της, λοιπόν, είναι το πράσινο και το λευκό. Έδρα το ΓΣΠ, κοινή με τον ΑΠΟΕΛ. Η ομάδα έχει κατακτήσει 20 Πρωταθλήματα, 14 Κύπελλα και 16 Σούπερ Καπ. Η Ομόνοια είναι η κυπριακή ομάδα με τις περισσότερες συμμετοχές σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις (42). Μάλιστα, κατέχει το ρεκόρ συνεχών συμμετοχών (17) για κυπριακή ομάδα (1975-1992). Την περίοδο 2008-2009 συμμετείχε στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ, ξεπερνώντας δύο αντιπάλους, ανάμεσά τους την ΑΕΚ. Στη συνέχεια, αποκλείστηκε από τη Μάντσεστερ Σίτι. Στη δεκαετία του ’70, η αντιπαράθεση Δεξιάς-Αριστεράς πήρε νέα μορφή, στο νησί, μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Τα εθνικά ιδεώδη αμφισβητήθηκαν έντονα, καθώς κάποιοι ταυτίστηκαν με τη χούντα και την ΕΟΚΑ Β’. Σε κάποιο τοπικό ντέρμπι, οι οπαδοί της Ομόνοιας, για να πικάρουν τους… απέναντι, ανάρτησαν σημαίες του ψευδοκράτους και ελληνικές βαμμένες κόκκινες, όμως, στη θέση του σταυρού υπήρχε το σφυροδρέπανο. Παλιότερα, σε ένα παιχνίδι, στην κερκίδα της ομάδας φιλοξενήθηκαν περίπου 500 Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι υποστήριζαν το σύλλογο πριν από την εισβολή, φέρνοντας μαζί τους ένα πανό, το οποίο έγραφε: Baris-Ειρήνη. Όπως λένε οι κακές γλώσσες, το ΑΚΕΛ έχει στηρίξει οικονομικά το σωματείο, με πολύ γενναίες «ενέσεις». Η δε εφημερίδα, «Χαραυγή», όργανο του ΑΚΕΛ, δεν χάνει ευκαιρία, στις αθλητικές της σελίδες, να στηρίζει την «Ομάδα του λαού», απέναντι στους αντιδραστικούς συλλόγους της κυπριακής Δεξιάς. ΑΚΕΛ και Ομόνοια δηλώνουν υπερήφανα για τον αντιαποικιακό αγώνα εναντίον των Άγγλων κατακτητών και αναφέρονται στο αίμα των αγωνιστών για μια Κύπρο ελεύθερη, ανεξάρτητη και δημοκρατική…
Έχουν, άραγε, συμφωνήσει ποτέ;
Θα αναρωτηθεί κάποιος, εύλογα: «Μα καλά, οι δυο τους δεν έχουν συμφωνήσει από τότε σε τίποτα και πουθενά;». Το σωστό βεβαίως είναι να συμφωνήσουν όχι μόνο δύο. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε τον ΔΗ.ΣΥ. και το ΑΚΕΛ. Έτσι, φτάνουμε στον μαγικό αριθμό «4». Η απάντηση, όσο και αν ακουστεί περίεργα, είναι «ναι». Οι τέσσερις συμφώνησαν μόλις μία φορά. Πάντως, συμφώνησαν! Ήταν το μακρινό 1986. Μακρινό στο σήμερα, αλλά κοντινό σε σχέση με τον «Αττίλα» το 1974. Ο ΑΠΟΕΛ, στον δεύτερο γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, κληρώνεται αντίπαλος της τουρκικής Μπεσίκτας. Τα γεγονότα από την τουρκική εισβολή ήταν ακόμη νωπά. Η πρωταθλήτρια επιθυμούσε διακαώς να αγωνιστεί. Ωστόσο, δέχτηκε αφόρητες πιέσεις από την τότε κυβέρνηση του Σπύρου Κυπριανού αλλά και την Κυπριακή Εκκλησία, προκειμένου να μην κατέβει στους αγώνες και να αποσυρθεί εις ένδειξη διαμαρτυρίας για την τουρκική εισβολή. Συγκεκριμένα, η Εκκλησία απείλησε το σύλλογο πως θα του έπαιρνε το οίκημα και το προπονητικό κέντρο, τα οποία βρίσκονταν σε εκκλησιαστική γη. ΔΗ.ΣΥ., ΑΚΕΛ και Ομόνοια τάχθηκαν με την πλευρά του ΑΠΟΕΛ σχετικά με τη διεξαγωγή των αγώνων. Η μόνη φορά που όλοι ομονόησαν για την τέλεση ενός αγώνα. Εις μάτην, όμως. Οι πιέσεις κυβέρνησης και Εκκλησίας αποδείχτηκαν ισχυρότερες και η Μπεσίκτας προκρίθηκε άνευ αγώνων, καθώς τελικά ο ΑΠΟΕΛ ενέδωσε και δεν κατέβηκε στο γήπεδο…
Ύστερα, από όλα αυτά, υπάρχει ακόμη κάποιος ο οποίος θεωρεί ότι το ντέρμπι Ομόνοια-ΑΠΟΕΛ, που θα διεξαχθεί σε λίγες ώρες, είναι καθαρά ποδοσφαιρικό; Όχι, γιατί αν υπάρχει, πρέπει να τον συστήσουμε στην ΟΥΕΦΑ. Γιατί μόνο αυτή -και όχι πάντα, για να είμαστε δίκαιοι- θεωρεί ότι έχει επιβάλει την αρχή του «No politica». Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ΟΥΕΦΑ μπορεί να κάνει ότι το πιστεύει, καθώς τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι πολλά. Στην περίπτωση όμως του κυπριακού ντέρμπι δεν υπάρχουν συμφέροντα. Υπάρχουν μόνο αντιλήψεις που παραπέμπουν σε δυο διαφορετικούς κόσμους: παράλληλους, αντίθετους, ασύμβατους. Κυρίες και κύριοι, αυτό είναι το πιο πολιτικό ντέρμπι του πλανήτη. Το ντέρμπι στο οποίο ακόμη και οι ουδέτεροι υποστηρίζουν έναν από τους δύο όχι με βάση το ποδόσφαιρο που αποδίδουν οι ομάδες, αλλά με βάση τις ιδέες που πρεσβεύουν για την καθημερινότητα, τη ζωή και τα πράγματα….
