Πρόταση από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιον Αθηνών για ένταξη σε Ευρωπαϊκό πρόγραμμα τις Αλυκές σε Άγιο Αρσένιο και Άγιο Προκόπιο
Το πρόβλημα στις Αλυκές τόσο του Αγίου Αρσενίου (στην περιοχή του Αεροδρομίου) όσο και σ’ αυτές του Αγίου Προκοπίου είναι γνωστό. Μάλιστα, τον περασμένο Μάιο έφτασε να γίνει αντικείμενο σχολιασμού και σε Πανελλαδικό επίπεδο από τη στιγμή που κάποιοι αδιόρθωτοι συμπολίτες μας με το «έτσι θέλω» είχαν μετατρέψει την Αλυκή κυρίως του Αγίου Αρσενίου σε χωματερή πρώτης τάξεως. Μάλιστα, αρχικά είχαν αδιαφορήσει και για τις κινήσεις του Δήμου και της δημοτικής κοινότητας να τους αποθαρρύνει, μάλιστα αρκετοί απ’ αυτούς εμφανίστηκαν και απειλητικοί προς εθελοντές που παλεύουν να κρατήσουν όρθιο τον υδροβιότοπο της περιοχής με αποτέλεσμα να αναλάβει δράση ακόμη και η Αστυνομία. Με συστάσεις κυρίως γιατί ευτυχώς τα πράγματα γρήγορα ηρέμησαν. Όμως, η αλήθεια είναι ότι κάθε μέρα που περνάει υπάρχει πρόβλημα κυρίως πάντα στον υδροβιότοπο του Αγίου Αρσενίου. Ίσως γιατί μπορεί να «εξαφανίσει» κάποιος τα ίχνη του εύκολα. Κάτι που δεν μπορεί να συμβεί στον Άγιο Προκόπιο λόγω του ότι οι αλυκές είναι ουσιαστικά εντός του οικισμού και δύσκολα κάποιος μπορεί να …ξεφύγει.
Χωματερή
Με βάση την εικόνα που είχαμε από την αλυκή του Αγίου Αρσενίου, του μεγαλύτερου υδροβιότοπου των Κυκλάδων (και ένας από τους μεγαλύτερους στο Νότιο Αιγαίο), είμαστε στο όριο… Για να σκεφτεί κανείς το μέγεθος του συγκεκριμένου υδροβιότοπου αρκεί να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία έχουν καταγραφεί 122 είδη πουλιών, εκ των οποίων τα 110 εμφανίζονται σε ετήσια βάση. Και το πιο σημαντικό; Το 50% των πουλιών που έχουν παρατηρηθεί σε τούτο τον υγρότοπο αναφέρονται ως «απειλούμενα και προστατευόμενα είδη». Και βέβαια, η Αλυκή είναι καταφύγιο άγριας ζωής (ΦΕΚ 652/Β/2004) και η ορνιθολογική σημασία της είναι εξαιρετική, εξασκώντας τρεις βασικές λειτουργίες για την ορνιθοπανίδα: σταθμός για τα αποδημητικά πουλιά, τόπος διαχείμανσης και τόπος φωλιάσματος υδρόβιων και παρυδάτιων πτηνών. Για εμάς βέβαια αυτά είναι …ψιλά γράμματα. Και το αντιλαμβάνεται κανείς όταν κάνει μία βόλτα. Εκεί θα δει ακόμη και νέους δρόμους να ανοίγονται. Όχι δεν είναι αστείο. Κάποιοι έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν νέο δρόμο στην νότια πλευρά του υδροβιότοπου ώστε να μπορούν να κινούνται από τον Άγιο Προκόπιο προς το Αεροδρόμιο (!!!) ενώ στην όχθη μπορεί κανείς να δει μία ανεξέλεγκτη χωματερή με κάθε λογής σκουπίδια, μπάζα, κλαδιά ψόφια ζώα κ.ά.
ΤΑΙΠΕΔ
Και το κερασάκι στην τούρτα δεν είναι άλλο από το ΤΑΙΠΕΔ ή το Ταμείο Δημόσιου Πλούτου που έχει απλώσει για τα καλά τα πλοκάμια μου τόσο στην Αλυκή του Αγίου Αρσενίου όσο και σ’ αυτή του Αγίου Προκοπίου σε πρώτη φάση και με τα νέα δεδομένα όπως δημιουργούνται από το μνημόνιο 3. Το ζητούμενο είναι τι μπορεί να κάνει ο Δήμος για να αποτρέψει μία τέτοια κατάσταση. Μία πρόταση είναι η εκμετάλλευση από τον ίδιο. Όμως, για χρόνια η εκάστοτε δημοτική αρχή ελάχιστα έδινε προσοχή στο συγκεκριμένο τομέα. Μάλιστα, λέγεται ότι το 2007 για μερικές χιλιάδες ευρώ (όχι περισσότερες από 10) δεν είχε κατατεθεί μελέτη που ήταν έτοιμη για ήπια εκμετάλλευση των τριών αλυκών του Αγίου Προκοπίου. Κάτι που σίγουρα εάν είχε γίνει, θα άλλαζε για τα καλά την εικόνα των αλυκών που έχουμε σήμερα… Τώρα, έρχεται μία ακόμη πρόταση που μπορεί έμμεσα να βοηθήσει το Δήμο. Στο συμβούλιο που έγινε το βράδυ της Τρίτης σε εκτός ημερήσιας διάταξης θέμα έχει κουβέντα για την πρόταση από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιον Αθηνών και δη από την καθηγήτρια Νίκη Ευελπίδου να εντάξει τις συγκεκριμένες αλυκές σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που θα αναλάμβανε την πλήρη αναβάθμισή τους.
Κατάθεση
Η πρόταση έγινε αποδεκτή από το σύνολο της Δημοτικής Αρχής, χαιρετίστηκε με ικανοποίηση και μάλιστα έγινε πρόταση από δημοτικούς συμβούλου εάν είναι δυνατόν να ενταχθούν τόσο η αλυκή του Αμμίτη όσο και ο Καλαντός. Κάτι που μάλλον είναι δύσκολο, αλλά ποτέ μην λες ποτέ. Η κ. Ευελπίδου που δραστηριοποιείται στη Νάξο εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες σε περιβαλλοντικά θέματα θα καταθέσει έως τα μέσα Σεπτεμβρίου την πρότασή της στον σχετικό Ευρωπαϊκό διαγωνισμό και ελπίζει ότι θα ενταχθεί καθότι κάτι αντίστοιχο δεν υπάρχει στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη. Και όπως είναι γνωστό στην Ευρώπη αναζητούν πρωτότυπες ιδέες. Και παραθέτουμε την πρόταση όπως μας δόθηκε μέσω της εισήγησης προς το Δημοτικό Συμβούλιο…
«Αξιότιμε κ. Δήμαρχε,
Σε συνέχεια της πολύχρονης έρευνάς μου στις Κυκλάδες και στη Νάξο, από το 1997, σε θέματα που άπτονται της γεωλογίας και του περιβάλλοντος γενικότερα, σκοπεύω να καταθέσω μια πρόταση προς χρηματοδότηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, πριν από λίγες εβδομάδες ανακοινώθηκε η πρόσκληση του προγράμματος LIFE, Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για το Περιβάλλον και το Κλίμα οι άξονες προτεραιότητας του οποίου συνάδουν με τους ερευνητικούς μου στόχους και τις περιβαλλοντικές ανάγκες του νησιού.
Το θέμα της πρότασης που θα κατατεθεί με επιστημονικό υπεύθυνο το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών αφορά στην παράκτια ζώνη του Αγίου Γεωργίου και συγκεκριμένα στο σύστημα που περιλαμβάνει: την Αλυκή του αεροδρομίου, την παράκτια αμμώδη ζώνη μπροστά από την περιοχή του αεροδρομίου με τις αμμοθίνες, το νησάκι Μαντώ που τείνει να ενωθεί με την ξηρά και τον ύφαλο κατά μήκος του όρμου που συχνά δρα προστατευτικά από την δράση του έντονου κυματισμού. Επίσης, περιλαμβάνει τους υδροβιότοπους της περιοχής του Αγίου Προκοπίου.
Το αντικείμενο της έρευνας θα είναι η περιβαλλοντική και γεωλογική μελέτη και αναβάθμιση του συστήματος αυτού (χερσαίου, παράκτιου και υποθαλάσσιου) που υπόκειται σε ποικίλες πιέσεις. Καταρχάς υπόκειται σε ανθρωπογενείς πιέσεις, ενώ ταυτόχρονα η θέση του και η μορφολογία του το καθιστούν ευαίσθητο στις μεταβολές συνεπεία της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής και της μεταβολής της θαλάσσιας στάθμης.
Οι εργασίες που θα λάβουν χώρα στα πλαίσια του έργου μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: α) μελέτη και οριοθέτηση των προβλημάτων και πιέσεων της περιοχής μελέτης. Στο στάδιο αυτό περιλαμβάνονται δειγματοληψίες, αναλύσεις και ό,τι άλλο χρειαστεί προκειμένου να διασαφηνιστεί η κατάσταση του συστήματος και να καθορισθούν οι βέλτιστες προτεινόμενες και βιώσιμες λύσεις,
β) εφαρμογή των λύσεων που προτάθηκαν στο προηγούμενο στάδιο εργασιών,
γ) δράσεις ανάδειξης που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων οριοθέτηση γεωδιαδρομών και μονοπατιών, έντυπο και ηλεκτρονικό απλοϊκό υλικό με πληροφορίες σχετικές με τα γεωλογικά, περιβαλλοντικά και βιολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης.
Το multimediaυλικό που θα δημιουργηθεί θα μπορεί είτε να μοιράζεται στους επισκέπτες της περιοχής μελέτης, αλλά θα είναι και προσβάσιμο μέσω ιστοσελίδων και μέσων ηλεκτρονικής διάχυσης.
Η ομάδα του έργου πλαισιώνεται από διακεκριμένους επιστήμονες στο αντικείμενό τους και αποτελείται από γεωλόγους διαφόρων ειδικοτήτων, βιολόγους, περιβαλλοντολόγους, μηχανικούς περιβάλλοντος και υπεύθυνους δημοσιότητας.
Οι φορείς που συμμετέχουν στην πρόταση αυτή είναι το Τμήμα Γεωλογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με υπεύθυνη την Αν. Καθηγήτρια Νίκη Ευελπίδου, το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών με υπεύθυνο τον Ερευνητή βαθμού Ηλία Δημητρίου και την εταιρία μελετών περιβάλλοντος Αργυρόπουλοι & ΣΙΑ Α.Ε.
Στην ομάδα του έργου θα συμπεριληφθεί τοπικός φορέας που θα δραστηριοποιείται σε θέματα διάχυσης πληροφορίας για την καλύτερη επικοινωνία των αποτελεσμάτων.
Θεωρώ, ότι οι όποιες μελέτες και δράσεις από μεγάλα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας δεν μπορεί να είναι πλήρεις εάν δεν γίνονται σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και την τοπική κοινωνία.
Μόνο μια προσπάθεια που θα αγκαλιαστεί και από την ίδια την Νάξο, μπορεί να φέρει το βέλτιστο αποτέλεσμα στο οποίο στοχεύουμε εμείς οι ερευνητές.
Με αυτές τις σκέψεις, θα ήθελα να προσκαλέσω τον Δήμο Νάξου, να συμμετάσχει στην προσπάθειά μας αυτή για την μελέτη και προστασία ενός υδροβιότοπου ιδιαίτερης αξίας και σημασίας για τη Νάξο και την Ελλάδα γενικότερα.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι το πρόγραμμα είναι χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και κατά συνέπεια δεν θα επιβαρύνει οικονομικά τον Δήμο. Αντιθέτως, ο κάθε φορέας που θα συμμετάσχει, θα έχει δικό του προϋπολογισμό από το έργο για τις δράσεις που θα αναλάβει. Σε αυτή την περίπτωση ο Δήμος θα συμμετάσχει τόσο στα στάδια λήψης αποφάσεων για την προστασία και ανάκαμψη του συστήματος της περιοχής μελέτης και στην εφαρμογή αυτών, καθώς επίσης και στις δράσεις ανάδειξής του.
Δεδομένης της πρόσκλησης που έχει αναρτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η πρόταση θα πρέπει να κατατεθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου. Ως εκ τούτου, παρακαλώ όπως συζητήσετε το θέμα το συντομότερο δυνατό μιας και η όποια συμμετοχή του Δήμου θα πρέπει να συνοδεύεται από αντίστοιχη απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου. Θεωρώντας ότι ένα τέτοιο θέμα, μείζον για το περιβάλλον της Νάξου, είναι σκόπιμο να έχει μόνο συμπαράσταση από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας, θα χαρώ να επικοινωνήσει οποιοδήποτε μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου μαζί μου για τυχόν διευκρινίσεις και ανταλλαγή προβληματισμών.
Πηγή: Εφημερίδα Κυκλαδική 12/08
