Αναστήλωση της στοάς του Φιλιππου του Ε… Ενα από τα μεγάλα στοιχήματα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, που διανύει το δεύτερο χρόνο της δράσης του… Τι έγινε πέρυσι, τι έγινε με το καλημέρα του 2018….
Στοά του Φιλίππου Ε΄ είναι από τα πρώτα μνημεία που συναντά ο επισκέπτης του αρχαιολογικού χώρου της Δήλου. Βρίσκεται στα νότια του τεμένους του Ιερού του Απόλλωνα και ορίζει μαζί με τη Νότια Στοά την Ιερά Οδό, η οποία καταλήγει στα Προπύλαια. Σήμερα το κτήριο διατηρείται μόλις στο επίπεδο του θεμελίου αλλά σώζεται διάσπαρτα πλήθος αρχαίων αρχιτεκτονικών μελών του, γεγονός που επιτρέπει και προτρέπει την αναστήλωσή του. Μιλάμε για ένα ευρυμέτωπο οικοδόμημα, διαστάσεων περ. 11 Χ 71 μ., χτισμένο εξ ολοκλήρου από μάρμαρο, ανεγέρθηκε στα τέλη του 3ου αι./αρχές 2ου αι. π.Χ., ενώ λίγα χρόνια αργότερα επεκτάθηκε κατά πλάτος προς δυσμάς και κατά μήκος προς βορρά.
Οι εργασίες της αναστήλωσης της Στοάς του Φιλίππου στη Δήλο εντατικοποιούνται με προγραμματισμό και οργάνωση, ώστε όλα να είναι έτοιμα για την τελική μελέτη του έργου και την απαραίτητη κοστολόγηση των εργασιών όσο και για τη φάση της αναστήλωσης. Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν από τις 10 έως τις 20 Απριλίου, φαντάζουν στους μη ειδικούς, μη ουσιώδεις, σίγουρα καθόλου εντυπωσιακές. Ωστόσο, οι εργασίες αυτές είναι όχι μόνο απαραίτητες αλλά και εξαιρετικά πολύτιμες για όλες τις φάσεις του έργου.
Οι αποτυπώσεις του μνημείου με drone αποκαλύπτουν όχι μόνο το εντυπωσιακό εύρος των ευρημάτων αλλά και την ταξινόμησή τους, η οποία θα συνεχιστεί τις επόμενες ημέρες, ώστε να διαπιστωθεί με ακρίβεια ποια ευρήματα «δένουν» με ποια, σχηματίζοντας ένα ενιαίο σύνολο. Ό,τι δεν έχει βρεθεί, θα πρέπει να δημιουργηθεί και να επικολληθεί. Αυτό θα περιλαμβάνει η αμέσως επόμενη φάση, αυτή της μελέτης, η οποία θα οδηγήσει και στην ασφαλή οικονομική εκτίμηση του έργου. Στις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν συμμετείχαν αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, τοπογράφοι, σχεδιαστές και μαρμαροτεχνίτες.
Από τις 10 έως τις 20 Απριλίου συγκεκριμένα πραγματοποιήθηκαν:
- Τοπογραφική – Φωτογραμμετρική Αποτύπωση του μνημείου
Οι εργασίες πεδίου περιελάμβαναν:
- Τοποθέτηση φωτοσταθερών σε κατάλληλα επιλεγμένες θέσεις στον ευρύτερο χώρο της Στοάς του Φιλίππου και μέτρηση των συντεταγμένων τους μέσω του γεωδαιτικού GPS υψηλής ακριβείας που διαθέτει η ΕΦΑΚΥΚ.
- Επιπροσθέτως μετρήσεις ακριβείας χαρακτηριστικών γραμμικών μεγεθών επί του μνημείου, με σκοπό τη δυνατότητα ελέγχου κλίμακας του τελικού προϊόντος (ορθοφωτοχάρτης)
- Πραγματοποίηση εναέριων λήψεων με το μη επανδρωμένο αεροσκάφος (drone) της ΕΦΑΚΥΚ, ακολουθώντας πλήρως αυτοματοποιημένη διαδικασία και σχεδιασμό σε πλαίσιο γεωγραφικών υποβάθρων υψηλής ακριβείας. Το αποτέλεσμα χαρακτηρίζεται αφ’ ενός γεωμετρικά άριστο αφού εξασφαλίζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα στοιχεία πτήσης (ύψος, επικάλυψη αεροφωτογραφιών, θέση φωτομηχανής στο χώρο κ.λπ.) και αφ’ ετέρου πλήρες, αναφορικά με τον αριθμό λήψεων που υπερβαίνουν εδώ τις 1.000 και μάλιστα από χαμηλό ύψος 10 μέτρων.
Τέλος αναφέρουμε ότι η φωτογραμμετρική επεξεργασία των λήψεων πραγματοποιήθηκε σε σύγχρονο σταθμό εργασίας με τη βοήθεια εξειδικευμένου λογισμικού που διαθέτει η ΕΦΑΚΥΚ, αποδίδοντας με εξαιρετική ευκρίνεια και υψηλά μετρικά χαρακτηριστικά τρισδιάστατο μοντέλο και ορθοφωτοχάρτη ενταγμένο στο Ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς
Οι εργασίες πεδίου υλοποιήθηκαν από την ομάδα των:
- Βάκουλης Θεμιστοκλής, Αρχαιολόγος ΠΕ (ΕΦΑΚΥΚ)
- Πανάγου Τάνια, Αρχαιολόγος ΠΕ (ΕΦΑΚΥΚ)
- Μαυροκορδάτου Δήμητρα, Αρχιτέκτονας Μηχανικός ΠΕ (ΕΦΑΚΥΚ)
- Παπαδαντωνάκης Γεώργιος, Τοπογράφος Μηχανικός ΠΕ (ΓΔΑΜΤΕ / Διεύθυνση Πολιτιστικής Κληρονομιάς Έρευνας & Τεχνικής Υποστήριξης Μελετών & Έργων Αναστήλωσης /Τμήμα Αποτυπώσεων, Γεωπληροφορικής & Κτηματολογίου)
- Μπία Μαρία, Τοπογράφος Μηχανικός ΠΕ (ΕΦΑΚΥΚ)
- Φυλάκτος Παύλος, Αρχαιολόγος ΠΕ (ΕΦΑΚΥΚ)
- Τσακναρίδου Ευαγγελία, Σχεδιάστρια ΤΕ (ΕΦΑΚΥΚ)
- Φωτογραμμετρική Αποτύπωση αρχιτεκτονικών μελών
Οι εργασίες πεδίου για τη συλλογή των δεδομένων για φωτογραμμετρική αποτύπωση των αρχιτεκτονικών μελών που θα χρησιμοποιηθούν στην αναστήλωση υλοποιήθηκαν από την ομάδα εργασίας:
- Ορεστίδης Γουλιέλμος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός
- Αναγνώστου Λουίζα, Αρχιτέκτονας Μηχανικός
- Κονίδη Αμαλία, Αρχιτέκτονας Μηχανικός
Οι μετακινήσεις των αρχιτεκτονικών μελών για τις ανάγκες της φωτογραμμετρικής αποτύπωσης πραγματοποιήθηκαν από τους μαρμαροτεχνίτες:
- Μπληγιάννος Χρήστος
- Σιξάς Ηλίας
- Σκαρής Γιαννούλης
Για την ιστορία θα αναφέρουμε ότι εντός του 2017 είχαμε τρεις σημαντικές φάσεις όσον αφορά την πορεία αναστήλωσης του μνημείου αυτού… Η πρώτη φάση των εργασιών πραγματοποιήθηκε στα μέσα του καλοκαιριού και αφορούσε σε καθαρισμούς εντός του κτηρίου, της επέκτασής του και του περιβάλλοντος χώρου, εργασίες απαραίτητες κατ’ αρχάς για να αποτυπωθεί η υπάρχουσα κατάσταση του μνημείου και να συγκεντρωθούν τα αρχιτεκτονικά μέλη που ανήκουν στο μνημείο. Πραγματοποιήθηκε επίσης ταύτιση, αρίθμηση και καταγραφή σε κατάλογο των αρχαίων μελών εντός του περιγράμματος του κτηρίου και της επέκτασής του και άρχισαν να σχεδιάζονται τα αρχιτεκτονικά μέλη που θα χρησιμοποιηθούν στην αναστήλωση.
Κατά τη δεύτερη φάση των εργασιών, στα μέσα του φθινοπώρου, αποψιλώθηκε η πυκνή βλάστηση στην απροσπέλαστη βαλτώδη περιοχή στα δυτικά της Στοάς, επιφάνειας 600 τ.μ. περίπου, όπου σύμφωνα με το αρχειακό υλικό, στις αρχές του 19ου αιώνα αποτέθηκαν πολλά αρχιτεκτονικά μέλη του κτηρίου και της επέκτασής του. Η εικόνα του διάσπαρτου αρχαίου υλικού μετά τους καθαρισμούς ήταν εντυπωσιακή, καθώς το πλήθος των μελών έφθανε τα 1.000, από τα οποία τα 900 περίπου ήταν αρχιτεκτονικά μέλη της Στοάς. Το κοπιώδες έργο της μεθοδικής ανάσυρσης, ταύτισης και προσωρινής ταξινόμησης ανά είδος πραγματοποιήθηκε από εξειδικευμένο προσωπικό με τη χρήση μεγάλου τηλεσκοπικού γερανού ο οποίος έφθασε στο νησί με πορθμείο ανοιχτού τύπου από την Πάρο.
Τον Δεκέμβριο πραγματοποιήθηκε η τρίτη φάση των εργασιών, κατά την οποία αποκαλύφθηκαν (μέσα από πυκνή βλάστηση), ταυτίστηκαν και καταγράφηκαν τα υπόλοιπα μη καταγεγραμμένα αρχιτεκτονικά μέλη (περ. 300) που βρίσκονται σε άλλες δύο περιοχές κοντά στο λιμάνι. Παράλληλα, ξεκίνησε η τρισδιάστατη αποτύπωση των θραυσμένων αρχιτεκτονικών μελών που θα χρησιμοποιηθούν στην αναστήλωση προκειμένου να κατασκευαστούν τα συμπληρώματα. Και βέβαια οφείλουμε να σημειώσουμε ότι το πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού 550.000 €, υλοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.
Με φωτογραφίες και πληροφορίες από την ιστοσελίδα pacf.gr
