Παγκόσμια μέρα ποίησης σήμερα και οι μαντινάδες τση Κρήτης είναι ποίηση! Και η Υπατία μας ταξιδεύει την μαγική Κρήτη
Υπάρχει ένας θάμνος που φύεται στις ράχες της Κρήτης και λέγεται ασπάλαθος. Ιδιαίτερα ακανθώδης μα σαν έρθει η άνοιξη βγάνει κάτι πανέμορφα κίτρινα ανθάκια στις άκρες των αγκαθιών του ακριβώς απάνω.
Ποια θα περίμενε κανείς να είναι η χρησιμότητά του; Ίσως ένας φυσικός φράκτης να μη σιμώνουν τα ζώα; Ίσως να στολίζει τα βουνά με την κατακίτρινη ομορφιά του; Ίσως να συγκρατεί το χώμα από τη βροχή;
Δεν ξέρω γιατί εκείνες τις μέρες που περιδιάβαινα τα χωράφια τον πρόσεξα για πρώτη φορά. Αλήθεια. Και κόλλησα στην ομορφιά του,το βλέμμα και το νου μου. Ίσως βέβαια να έφταιγε και μια μαντινάδα που είχα διαβάσει πιο πριν κι ανέβηκε έτσι στα μάτια μου.
Ωσάν τον ασπαλαθόκαρπο
που τονέ τρώνε οι αίγες
ετσά με φάγανε κι εμέ
οι εδικές σου έγνοιες…
Παγκόσμια μέρα ποίησης σήμερα και οι μαντινάδες τση Κρήτης είναι ποίηση! Και μάλιστα υψηλή. Καθαρή και ατόφια. Και δύσκολη μαζί. Γιατί είναι αυτοσχέδια τις περισσότερες φορές και πρέπει να είσαι ετοιμόλογος και μερακλής πολύ να τις πετύχεις.
Ποίηση ικανή να με κάνει να προσέξω τον ταπεινό ασπάλαθο κι ας μεγάλωσα στους αγρούς δίπλα και δεν τον είχα ποτέ μου προσέξει…να με κάνει να πλάσω εικόνες στο μυαλό μου και να κολλήσει τελοσπάντων η μαντινάδα τόσο που εκείνη τη μέρα να γυρίσει ο γιος μου ο μεγάλος να πει…καλά ρε μάνα μας ζάλισες…
Ωσάν τον ασπαλαθόκαρπο…έλεγα και γέμιζε το στόμα μου και ξεφύσαγε η ψυχή μου σαν τη φάλαινα Μπελούγκα που ξεφυσά που και που. Φούσκωνα τα πνευμόνια μουστο ρυθμό του στίχου, ξεφύσαγα κι εγώ και κάπως διορθωνότανε τα μέσα μου.
Αμάν ρε μάνα μας ζάλισες…
Περιττό να σας πω πως εκείνη τη μέρα είδα με τα μάτια μου μια αίγα όντως να τρώει τον ασπαλαθόκαρπο! Και οποία συγκίνηση περιττό να σας πω. Κρεμότανε σε ένα δέτη (γκρεμό)…η αίγα…εκεί που ήταν ο ασπάλαθος…και με πολύ ακριβείς χειρουργικές κινήσεις επεξέτεινε τα σαρκώδη χείλια της, απαλά και βελούδινα, προσεκτικά να μην πέσει… πάνω στις ακανθώδεις ακρούλες του θάμνου και απέσπαγε τον κίτρινο ανθό! Οποία συγκίνηση… και πήρα πάλι μπρος μέχρι να γυρίσει πάλι ο πολύξερος υιός μου να μου πουλήσει πνεύμα «Καλά ρε μάνα ! Πως κάνεις έτσι; Οι αίγες τρώνε τα πάντα!»
Παγκόσμια μέρα ποίησης κι εγώ δεν μπορώ να ξεχάσω εκείνη τη μέρα, τη βόλτα μας στα κατακίτρινα από ανθισμένους ασπάλαθους χωράφια, τη μεστή και περιεκτική μαντινάδα και τις εξυπνάδες του γιου μου βέβαια να μου χαλούνε όλη αυτή την ποίηση. Γιατί μπροστά μου ήτο μια ποίηση! Στα μάτια και το μυαλό μου. Τι θαρρείτε πως ποίηση είναι μόνο ο Σεφέρης και ο Ελύτης;
Ωσάν τον ασπαλαθόκαρπο που τονέ τρώνε οι αίγες…
Μαντινάδες τση Κρήτης! Χιλιοτραγουδισμένες και αυτοσχέδιες. Γιατί στην Κρήτη όλοι μπορούνε να είναι ποιηταί. Να τραγουδήσουν τη χαρά και τον πόνο τους, τον καημό τους το μεγάλο, τον πόθο του έρωτα και το σεβντά τους. Οι μερακλήδες και οι μερακλήδισσες. Λίγοι οι στίχοι που θα βγούνε από το στόμα τους, μα αμέσως τεντώνουν τις χορδές τση καρδιάς ιδίως αυτουνού που τους τραγουδεί θαρρείς και ξεφυσά από τα έγκατα η ψυχή του.
Τέσσερις οι στίχοι μόνο μα ποιος είπε πως η ποίηση είναι στο πολύ; Μικρά και σύντομα είναι συνήθως τα ποιήματα, ξεκινάς ανύποπτος να τα διαβάζεις μέχρι να καταλάβεις πως βαστάς στα χέρια σου ένα μικρό πυροτέχνημα που στο τέλος θα σκάσει στα μάτια σου μπροστά. Γιατί αυτό είναι η ποίηση. Ένα μικρό πυροτέχνημα, εικόνων και συναισθημάτων.
Το ίδιο και οι μαντινάδες της Κρήτης δεμένες άρρηκτα με τη ζωή των κατοίκων. Και πόση η δύναμη που κρύβουν σε κείνους τους τέσσερις στίχους, με ρίμα απαραιτήτως, να χωρέσεις εκεί μέσα τον έρωτα το θάνατο το χωρισμό. Και πόση δύναμη ακόμη αυτοί οι στίχοι να μπουν σε στόματα μετά χίλια άλλα… να γίνουν σκοπός…να χωρέσουν τη ψυχή και την αλήθεια της ζωής όλης.
Εκείνη τη μέρα…επανέρχομαι…που είχα κολλήσει στη μαντινάδα, τον ασπάλαθο και την παράτολμη αίγα…μια εικόνα μου έρχονταν συνέχεια στο νου. Εκείνη του ντελικανή κρητίκαρου με το κρόσσια από το μαύρο μαντήλι στα μάτια, να έχει περασμένη τη χαχαλόβεργα και από τις δύο πάντες στους ώμους, να ροβολά λεβέντικα την πλαγιά και να αντιλαλούνε τα βουνά τη μαντινάδα τουετούτη…
Φίλοι μου παγκόσμια μέρα ποίησης σήμερα! Και ποίηση δεν είναι μόνο ο Σεφέρης και ο Ελύτης. Είναι μέσα μας, στις εικόνες που φτιάχνει το μυαλό μας,να τραγουδήσει το συναίσθημα χωρίς αιδώ, με ντομπροσύνη, κοιτώντας απλώς ένα κατακίτρινο χωράφι.
Ωσάν τον ασπαλαθόκαρπο…κόλλησε η βελόνα πάλι…
Ποίηση είναι να ρωτήσεις τον ασπάλαθο γιατί ανθίζει…
Ποίηση είναι καταρχήν να δεις τον ασπάλαθο…
Και ποίησηαφούτέλος τον δειςνα βάλειςτις έγνοιες σου απάνω.
Υπατία
