Η Περιβαλλοντική Κίνηση Νάξου κατέθεσε δεκατέσσερις προτάσεις προς όλους τους αρμόδιους φορείς με στόχο τι άλλο από την πρόληψη και προστασία της ευρύτερης περιοχής της Κορώνου ενόψει του χειμώνα που έρχεται με αργά είναι η αλήθεια βήματα
Η καταστροφική πυρκαγιά που προκλήθηκε στις 02-09-2017 στην ορεινή Νάξο, ανάμεσα στα χωριά του Σκαδού και της Κορώνου και εξαπλώθηκε μέχρι τις περιοχές της Κεραμωτής, επί του όρους Κόρωνος.
Ήταν απ’ ότι λέγεται 5:30 πμ. όταν ξέσπασε αυτή η πυρκαγιά, η οποία προκλήθηκε εντός της αγροτικής περιοχής που ευρίσκεται μεταξύ Σκαδού και Κορώνου. Ανάμεσα σ’ αυτά τα χωριά υπάρχει μια κοιλάδα με απότομες κλίσεις, που την χωρίζει σε δύο μέρη η κοίτη ενός χειμάρρου που ονομάζεται Γρόττα και κατεβαίνει από το όρος Κόρωνος. Από την βόρεια μεριά του χειμάρρου προς το Σκαδό υπάρχουν κυρίως οι ιδιοκτησίες των Σκαδιωτών και από την νότια πλευρά οι ιδιοκτησίες των Κορωνιδιατών. Λόγω των απότομων κλίσεων του εδάφους αυτής της κοιλάδας, οι κάτοικοι της περιοχής έκτισαν υψηλές αναβαθμίδες (πεζούλια),κατασκευάζοντας έτσι μικρά αχτάκια (χαλιά) και αξιοποιώντας και την παραμικρή σπιθαμή γης προς όφελος των κατοίκων των χωριών.
Παράλληλα με το κτίσιμο των αναβαθμίδων κατασκευάζονταν σ’ αυτές εσοχές (μικρά καταφύγια) για την προστασία των ζώων, σκάλες, αγροτικές κατοικίες και δρομάκια γύρω από τις ιδιοκτησίες, που όλα αυτά συνθέτουν ένα πανέμορφο τοπίο. Σ’ αυτήν λοιπόν την κοιλάδα δημιουργήθηκαν αμπέλια, χωράφια με φρουτόδεντρα και μπαξέδες που συνέβαλαν, με αρκετό κόπο βέβαια, στην υγιεινή διατροφή της οικογένειας αλλά και στην αυτάρκεια και στην οικονομική ανεξαρτησία των χωριών. Κατά την δεκαετία του 1960 οι κάτοικοι άρχισαν να εγκαταλείπουν τα χωριά τους και τη γη τους για την Αθήνα και έτσι όλες σχεδόν αυτές οι μικρές ιδιοκτησίες παρέμειναν χωρίς φροντίδα και αγάπη. Αυτή η εγκατάλειψη της γης που μας έθρεψε είχε σαν συνέπεια να καλλιεργούνται πλέον, μόνον λιγοστά αμπέλια, χωράφια με φρουτόδεντρα και μπαξέδες ενώ και λίγοι μελισσοκόμοι είχαν εκεί τα μελίσσια τους. Αυτή η εγκατάλειψη της κοιλάδας είχε σαν αποτέλεσμα : οι γκρεμισμένες αναβαθμίδες να μην ξανακτίζονται, η άγρια βλάστηση να καταλαμβάνει τον χώρο της ήμερης και τα άγρια χόρτα να παραμένουν εκεί χωρίς να τρώγονται από τα ζώα τους.
Εκείνο λοιπόν το πρωινό της 2ης του Σεπτέμβρη του 2017, κάποιος άναψε ένα σπίρτο ή έναν αναπτήρα σκόπιμα ή κατά λάθος και η φωτιά βρήκε πρόσφορο έδαφος και έκαψε ότι έκαψε. Οι εκτάσεις που κάηκαν κάτω από τον επαρχιακό αυτοκινητόδρομο πλην ενός σημείου στην Κόρωνο (περιοχή Κακανάση), ναι μεν προξένησαν υποβάθμιση του περιβάλλοντος αλλά δεν εγκυμονούν κανέναν κίνδυνο για τους οικισμούς και τους κατοίκους αυτών. Δυστυχώς όμως η φωτιά πέρασε πάνω από τον επαρχιακό δρόμο και έκαψε σχεδόν όλους τους εναπομείναντες από προηγούμενες πυρκαγιές φρυγανότοπους, που βρίσκονται στις πολύ απότομες πλαγιές του όρους Κόρωνος, πάνω ακριβώς από τον οικισμό της Κορώνου.
Αυτές οι απότομες πλαγιές (δυτικά πάνω από το χωριό και συγκεκριμένα από την «Πόρτα» της Κορώνου έως την περιοχή Νεκροταφείου- Αγίου Νεκταρίου, από τις οποίες κατέρχονται τέσσερις χείμαρροι που περνούν μέσα από τον οικισμό), έχουν σχηματισθεί από αποσαθρωμένα σχιστολιθικά πετρώματα (πασπάρους στην τοπική διάλεκτο), τα οποία αφ’ ενός μεν δεν κατακρατούν τα όμβρια ύδατα και αφ’ ετέρου προκαλούνται σ’ αυτά διαβρώσεις και κατολισθήσεις. Το ότι κάηκαν αυτοί οι φρυγανότοποι (θαμνώδεις εκτάσεις) οι οποίοι λειτουργούσαν ως φράγματα (εμπόδια) για την μη απότομη κάθοδο του νερού της βροχής, είναι το πιο αρνητικό και ανησυχητικό αυτής της πυρκαγιάς για τον οικισμό και τους κατοίκους του. Ως εκ τούτων, μια μεγάλη νεροποντή πάνω σ’ αυτές τις καμένες πλαγιές, ενδέχεται να προκαλέσει μεγάλες υλικές ζημιές στο χωριό της Κορώνου καθώς και ανθρώπινα θύματα.
Προκειμένου λοιπόν να μην συμβούν τα χειρότερα, το Δ.Σ. της ΠΕ.ΚΙ.Ν. προτείνει τα ακόλουθα, τα οποία θα πρέπει να λάβουν πρωτίστως και σοβαρά υπ’ όψιν τους το Τοπικό Συμβούλιο της Κορώνου, ο Εξωραϊστικός Πολιτιστικός Σύλλογος Κορώνου καθώς και όλοι οι Κορωνιδιάτες και να πιέσουν τους αρμόδιους φορείς για την υλοποίησή τους:
1. Να ληφθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες άμεσα μέτρα προστασίας, από αύριο κιόλας και πριν τις βροχές, των κατοίκων του οικισμού αλλά και όσων κινούνται και δραστηριοποιούνται κατά μήκος της Επαρχιακής οδού από την δεξαμενή του Σιδερίτη έως το κοιμητήριο της Κορώνου και κατά μήκος της κοινοτικής οδού που οδηγεί από το κοιμητήριο προς Κακανάση, από την ενδεχόμενη κατολίσθηση βράχων. Επείγει να τοποθετηθούν προειδοποιητικές πινακίδες για κατολίσθηση και εν συνέχεια να ληφθούν μέτρα για την αποφυγή κατολισθητικών φαινομένων.
2. Να ελεγχθούν, να καθαριστούν και να γίνουν τα κατάλληλα έργα στις κοίτες των τεσσάρων χειμάρρων, Σιδερίτη, Σφοντυλιού, Παπά Νικόλα και Ρουσά, από την αρχή της δημιουργίας τους πάνω στις απότομες πλαγιές που κάηκαν έως τα σημεία συμβολής τους με τους οχετούς στον επαρχιακό αλλά και στον κοινοτικό δρόμο (περιοχή Κακανάση), κατά την διαδρομή τους μέσα από τον οικισμό της Κορώνου, αλλά και κατά την έξοδό τους από αυτόν μέχρι το κατώτατο σημείο της κοιλάδας όπου συναντιόνται και οδηγούνται σε μία μεγάλη κοίτη χειμάρρου που καταλήγει στον όρμο του Λυώνα, ώστε τα όμβρια ύδατα να κινούνται ελεύθερα. Τα ίδια επίσης θα πρέπει να γίνουν και όσον αφορά τις τρείς κοίτες χειμάρρων από το νεκροταφείο της Κορώνου έως τον οικισμό του Σκαδού, άσχετα πως αυτό αφορά μόνον την προστασία μιας αγροτικής περιοχής. Ιδιαίτερη προσοχή πιστεύουμε ότι πρέπει να δοθεί στο σημείο όπου η κοίτη του χειμάρρου Ρουσά (σπιτάκι γεώτρησης) συναντά τον επαρχιακό δρόμο, αλλά και στο σημείο όπου η κοίτη του ίδιου χειμάρρου κατερχόμενη συναντά τον κοινοτικό δρόμο στην περιοχή Κακανάση. Στα δύο αυτά σημεία (οχετούς), από παρεμβάσεις ιδιωτών αλλά και από κακές εκτελέσεις έργων κατά το παρελθόν, τα όμβρια ύδατα δεν ακολουθούν την φυσική πορεία τους μέσα στην κοίτη, με αποτέλεσμα να έχουν προκαλέσει αρκετά προβλήματα κατά το παρελθόν στο βόρειο άκρο του οικισμού. Πόσο μάλλον δε τώρα μετά την καταστροφική πυρκαγιά όπου τα νερά θα κατεβαίνουν σε μεγαλύτερες ποσότητες και με μεγαλύτερη ορμή και τα οποία πιθανόν από αυτό το σημείο να οδηγηθούν στην γειτονιά Λειβαδάκι εντός του οικισμού με όσα αυτό αρνητικά συνεπάγεται.
3. Να διοχετευτούν ορθά τα όμβρια ύδατα που κατέρχονται από τις πλαγιές καθώς και αυτά που συγκεντρώνονται στην επιφάνεια του δρόμου, καθ’ όλο το μήκος του επαρχιακού δρόμου, από τον χείμαρρο Σιδερίτη έως τον Άγιο Νεκτάριο, κάτι που φυσικά απαιτεί χαντάκια απορροής που δυστυχώς δεν υπάρχουν.
4. Να προβλεφθούν μέτρα προστασίας από πλημμυρικά φαινόμενα για τους κατοίκους και τον οικισμό του Λυώνα, κατά την χειμερινή περίοδο, μετά από κάθε έντονη βροχόπτωση.
5. Να ελέγξουν οι αρμόδιες υπηρεσίες τον υφιστάμενο δρόμο, που διανοίχθηκε πριν από κάποια χρόνια πάνω από τον οικισμό, αν εγκυμονεί κινδύνους ή όχι και να πράξουν αναλόγως. Να ελέγξουν αν πρέπει να κλείσει αυτός ο δρόμος και να αποκατασταθεί το τοπίο στην αρχική του μορφή ή αν πρέπει να ολοκληρωθεί η διάνοιξή του έως τον χείμαρρο που είναι πριν το κοιμητήριο της Κορώνου. Να λάβουν υπ’ όψιν τους ότι ο διανοιχθείς αυτός δρόμος, δεν έχει χαντάκια και οχετούς που να οδηγούν τα νερά του στους χειμάρρους, αλλά τα οδηγούν στην καμένη, απότομη, αποψιλωμένη και διαβρωμένη πλαγιά με όσα αρνητικά αυτό προκαλεί.
6. Να τοποθετηθεί απαραιτήτως συρματόπλεγμα κατά μήκος του χωματόδρομου που ξεκινάει από τον επαρχιακό δρόμο στο σημείο «Πόρτα» της Κορώνου, περνάει πάνω από τους οικισμούς της Κορώνου και του Σκαδού και καταλήγει στο «Ανέφαμα» της Κωμιακής (σημείο εγκαταστάσεων του Ο.Τ.Ε.) όπου και τερματίζει αυτός ο χωματόδρομος συναντώντας τον επαρχιακό δρόμο. Σε τρία σημεία κατά μήκος αυτού του συρματοπλέγματος, εκεί που περνούν τα παλαιά μονοπάτια, θα πρέπει να κατασκευαστούν πόρτες που να χωράει να περάσει ένα μουλάρι φορτωμένο. Τα κλειδιά των πορτών αυτών θα τα έχουν οι κοινοτάρχες των δύο χωριών και θα τα δίνουν σε όποιους θέλουν να μπουν και να βγουν, οι οποίοι θα τους τα επιστρέφουν αφού κάνουν την δουλειά τους και θα έχουν φυσικά την ευθύνη σε περίπτωση που συμβεί κάτι κακό. Πιστεύουμε επίσης ότι πρέπει να τοποθετηθεί συρματόπλεγμα από την «Πόρτα» επί του παλαιού μονοπατιού που κατεβαίνει και συναντά τον επαρχιακό δρόμο και τον οικισμό της Κορώνου, καθώς και πέραν του οικισμού του Σκαδού έως το «Ανέφαμα» και να κατασκευαστούν και εδώ κάποιες πόρτες.
7. Να απαγορευθεί φυσικά για μια εικοσαετία η βόσκηση των κοπαδιών των βοσκών, εντός της περιοχής που κάηκε πάνω από την Κόρωνο και το Σκαδό η οποία προτείνουμε να περιφραχθεί με συρματόπλεγμα, αλλά και η βόσκηση των γκριβίτσικων έτσι όπως είναι σήμερα οι ιδιοκτησίες, δηλαδή εγκαταλελειμμένες και κατεστραμμένες, ενώ η απομάκρυνση των ξερών χόρτων για την πρόληψη των πυρκαγιών, να γίνεται με τους παραδοσιακούς τρόπους ή με ελεγχόμενη βόσκηση, όταν αυτό θα μπορεί πλέον να γίνει, δηλαδή μετά την αποκατάσταση των ήδη καταστραμμένων από την εγκατάλειψη ιδιοκτησιών την οποία προτείνουμε.
8. Να επιχορηγηθούν και να αποκατασταθούν οι καταστραφείσες από την πυρκαγιά και την εγκατάλειψη ιδιοκτησίες εντός της προτεινόμενης για περίφραξη περιοχής πάνω από τα δύο χωριά, δηλαδή κτίσιμο των γκρεμισμένων αναβαθμίδων, των τράφων, οριοθέτησής τους και τοποθέτηση χαμηλού γαλβανιζέ πλέγματος το οποίο θα εμποδίζει την ανεξέλεγκτη είσοδο και έξοδο ζώων. Οι αποκαταστάσεις αυτές θα συμβάλουν στην συγκράτηση του χώματος πάνω σ’ αυτές της απότομες πλαγιές και θα αποτρέπουν σ’ έναν βαθμό διαβρώσεις, κατολισθήσεις και πλημμυρικά φαινόμενα.
9. Αφού περιφραχθούν με συρματόπλεγμα και αποκατασταθούν αυτές οι καμένες πλαγιές, πρέπει να αναδασωθούν, να αναθαμνωθούν και να ξαναπρασινίσουν, με φυσικό τρόπο από μόνες τους, αλλά και με την βοήθεια των αρμοδίων υπηρεσιών με φύτευση σπόρων, θάμνων και άγριων δένδρων από είδη που υπήρχαν σ’ αυτές και με την συμβολή δια εθελοντικής εργασίας Κινήσεων, Συλλόγων, Οργανώσεων, Σχολείων, των κατοίκων των χωριών και όποιων άλλων το επιθυμούν. Ως γνωστόν η αναδάσωση στην εν λόγω περιοχή συμβάλει σε πολλά πράγματα αλλά κυρίως στην προστασία των οικισμών και των κατοίκων τους από φαινόμενα που προκαλούν πλημμύρες και κατολισθήσεις.
10. Να απαγορευθεί η οποιαδήποτε εργασία εντός του χώρου που προτείνουμε να περιφραχθεί με συρματόπλεγμα χωρίς την άδεια των αρμοδίων υπηρεσιών.
11. Να γίνει έρευνα από τις αρμόδιες αρχές και να τιμωρηθούν παραδειγματικά οι ένοχοι ανάλογα με τις προθέσεις τους.
12. Να γίνει πρόσκληση αγροτών, γκριβιτσολόων, μελισσοκόμων και βοσκών, αρχικά των χωριών Κορώνου, Σκαδού και Κεραμωτής και εν συνεχεία όλων των άλλων χωριών της ορεινής και πεδινής Νάξου και να τους γίνουν οι επιβαλλόμενες συστάσεις από τις αρμόδιες Αρχές για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στο παρόν και το μέλλον.
13. Να κληθούν άμεσα οι κάτοικοι των χωριών της Κορώνου, του Σκαδού και της Κεραμωτής και στην συνέχεια όλων των άλλων κοινοτήτων της Νάξου σε ξεχωριστές ανά χωριό συγκεντρώσεις με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των κατοίκων σε θέματα προστασίας φυσικού περιβάλλοντος.
14. Τέλος δε πέραν των άλλων πηγών χρηματοδότησης για την εκτέλεση των παραπάνω εργασιών, θεωρούμε αναγκαίο, ότι τα χρήματα που εισπράττει ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ή η Δημοτική Ενότητα Δρυμαλίας από το «Αιολικό Πάρκο Νάξου ΑΕ» με τον διακριτικό τίτλο «Κόρωνος ΑΕ», πρέπει να διατεθούν γι’ αυτόν τον σκοπό, χωρίς δεύτερη σκέψη.
Το παραπάνω κείμενο εστάλη στις 18-20 Σεπτεμβρίου στους αρμόδιους φορείς και πιο συγκεκριμένα στο Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων (Γραφείο Δημάρχου, Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας, ΝΟ.Π.Π.Α.Π.Π.Π.Α.), στη Δημοτική Ενότητα Δρυμαλίας, στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου- Περιφερειακή Ενότητα Νάξου (Γραφείο Έπαρχου, Τμήμα Τεχνικών Έργων , Τμήμα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας, Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου), στην Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση Νοτίου Αιγαίου – Ερμούπολη Σύρου, στο Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Νάξου, στη Διεύθυνση Δασών Ν. Κυκλάδων, στο Δασονομείο Νάξου, στο Α. Τ. Νάξου, στο Συμβούλιο Τ.Κ. Κορώνου, στο Συμβούλιο Τ.Κ. Σκαδού και στον Εξωραϊστικό Πολιτιστικό Σύλλογο Κορώνου και κοινοποιήθηκε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Νάξου.
Δελτίο Τύπου Περιβαλλοντικής Κίνησης Νάξου
